پیشینه
خود-نظارتی گلوکز خون (SMBG) به عنوان جزء کلیدی برنامه مدیریت درمانی برای درمان دیابت در طول دوران بارداری توصیه میشود. هیچ مطالعه مروری نظاممندی وجود ندارد که به بررسی منافع / اثربخشی روشهای مختلف مانیتورینگ گلوکز خون بر پیامدهای مادری و نوزادی در میان زنان باردار مبتلا به دیابت پیش از بارداری پرداخته باشد. اثربخشی روشهای مختلف مانیتورینگ نامشخص است.
اهداف
مقایسه روشهای مانیتورینگ گلوکز خون و تاثیر آنها بر پیامدهای مادری و نوزادی در زنان باردار مبتلا به دیابت پیش از بارداری.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (30 نوامبر 2016)، و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را جستوجو کردیم و با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) و شبه-RCT هایی که به مقایسه روشهای مانیتورینگ گلوکز خون از جمله SMBG، مانیتورینگ مداوم گلوکز خون (CGM) یا مانیتورینگ بالینی میان زنان باردار مبتلا به دیابت ملیتوس قبل از بارداری ( نوع 1 یا نوع 2) پرداختند. کارآزماییهایی که به بررسی زمانبندی و تعداد دفعات مانیتورینگ پرداختند نیز انتخاب شدند. RCTهای استفاده کننده از طرح تصادفیسازی خوشهای برای ورود مناسب بودند؛ اما هیچ موردی شناسایی نشد.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور مستقل به بررسی مناسب بودن مطالعه، استخراج دادهها و ارزیابی خطر سوگیری (bias) مطالعات وارد شده پرداختند. دادهها از نظر دقت کنترل شدند. کیفیت شواهد با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی شد.
نتایج اصلی
این بهروزرسانی مطالعه مروری در کل 10 کارآزمایی (538) مربوط به زنان را انتخاب کرد (468 زن مبتلا به دیابت نوع 1 و 70 زن مبتلا به دیابت نوع 2). این کارآزماییها در اروپا و آمریکا انجام شدند. 5 مطالعه از 10 مطالعه وارد شده در معرض خطر متوسط سوگیری قرار داشتند، 4 مطالعه در معرض خطر پائین تا متوسط سوگیری و 1 مطالعه در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند. کارآزماییها برای نشان دادن تفاوتهای پیامدهای مهم مانند ماکروزومی (macrosomia)، زایمان پرهترم، سقط جنین یا مرگ نوزاد بسیار کوچک هستند. تقریبا تمام پیامدهای گزارش شده با GRADE دارای شواهدی با کیفیت بسیار پائین ارزیابی شدند. این به دلیل محدودیتهای طراحی در مطالعات، فواصل اطمینان گسترده، حجم نمونه کوچک، و تعداد کم پیشامدها بود. علاوه بر این، ناهمگونی بالایی برای برخی از پیامدها وجود داشت.
روشهای مختلف مانیتورینگ گلوکز در کارآزماییها مقایسه شد. تجزیهوتحلیلهای ترکیبی و تجزیهوتحلیلهای مجزای کارآزماییها مزیت مشخصی را از یک روش مانیتورینگ نسبت به روش دیگر برای پیامدهای اولیه و ثانویه نشان ندادند. بسیاری از پیامدهای مهم گزارش نشدند.
خود-نظارتی پایش (Self-monitoring) در برابر مراقبت استاندارد (2 مطالعه، 43 زن)
تفاوت شفافی برای عمل سزارین (خطر نسبی (RR): 0.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.40 تا 1.49؛ 1 مطالعه؛ 28 زن) یا کنترل گلیسمی (glycaemic) (هر دو با کیفیت بسیار پائین)، و شواهد کافی برای ارزیابی مرگومیر پریناتال و مرگومیر و موربیدیتی نوزادی ترکیبی وجود نداشت. اختلالات هیپرتانسیون بارداری، اندازه بزرگ بدن برای سن بارداری، ناتوانی عصبیحسی، و زایمان پرهترم در هیچیک از مطالعات گزارش نشده بود.
خود - نظارتی پایش در برابر بستری شدن در بیمارستان (1 مطالعه، 100 زن)
اختلاف واضحی برای اختلالات هیپرتانسیون دوران بارداری وجود نداشت (پرهاکلامپسی (pre-eclampsia) و هیپرتانسیون (hypertension)) (RR: 4.26؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 35.16؛ کیفیت بسیار پائین؛ RR: 0.43؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 2.22؛ کیفیت بسیار پائین). تفاوت واضحی در عمل سزارین یا زایمان پرهترم کمتر از 37 هفته بارداری وجود نداشت (هر دو با کیفیت بسیار پائین)، و حجم نمونه برای ارزیابی مرگومیر پریناتال بسیار کم بود (کیفیت بسیار پائین). اندازه بزرگ بدن برای سن بارداری، مرگومیر یا موربیدیتی ترکیبی، ناتوانی عصبیحسی و زایمان پرهترم کمتر از 34 هفته گزارش نشده بود.
مانیتورینگ گلوکز خون بعد از وعده غذایی در برابر گلوکز خون قبل از وعده غذایی (1 مطالعه، 61 زن)
تفاوت شفافی بین گروهها برای عمل سزارین (RR: 1.45؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.92 تا 2.28؛ کیفیت بسیار پائین)، اندازه بزرگ بدن برای سن بارداری (RR: 1.16؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.73 تا 1.85؛ کیفیت بسیار پائین) یا کنترل گلیسمی وجود نداشت (کیفیت بسیار پائین). نتایج مربوط به اختلالات هیپرتانسیون در دوران بارداری: پرهاکلامپسی و مرگومیر پریناتال معنیدار نیستند زیرا این پیامدها برای نشان دادن تفاوتها در یک حجم نمونه کوچک بسیار نادر بودند (همگی دارای کیفیت بسیار پائین). این مطالعه پیامدهای مرگومیر یا موربیدیتی ترکیبی، ناتوانی عصبیحسی یا زایمان پرهترم را گزارش نکرد.
مانیتورینگ تلهمدیسین خودکار (Automated telemedicine monitoring) در برابر سیستم متعارف (3 مطالعه، 84 زن)
تفاوت بارزی برای عمل سزارین (RR: 0.96؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.62 تا 1.48؛ 1 مطالعه؛ 32 زن؛ کیفیت بسیار پائین)، و مرگومیر یا موربیدیتی ترکیبی در مطالعهای که این پیامدها را گزارش کرد، وجود نداشت. اختلاف واضحی برای کنترل گلیسمی وجود نداشت (کیفیت بسیار پائین). هیچ مطالعهای اختلالات هیپرتانسیون دوران بارداری، اندازه بزرگ بدن برای سن بارداری، مرگومیر پریناتال (مردهزایی و مرگومیر نوزادی)، ناتوانی عصبیحسی یا زایمان پرهترم را گزارش نکرد.
CGM در برابر مانیتورینگ متناوب (2 مطالعه، 225 زن)
هیچ تفاوت واضحی برای پرهاکلامپسی (RR: 1.37؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 3.59؛ کیفیت پائین)، عمل سزارین (میانگین RR: 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.65 تا 1.54؛ 62% = I2؛ کیفیت بسیار پائین) و اندازه بزرگ بدن برای سن بارداری (میانگین RR: 0.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.41 تا 1.92؛ 82% = I2؛ کیفیت بسیار پائین) وجود نداشت. کنترل گلیسمی نشان داد که میانگین HbA1c مادری در زنان گروه مانیتورینگ مداوم پائینتر بود (میانگین تفاوت (MD): %60 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.91 - تا 0.92 -؛ 1 مطالعه؛ 71 زن؛ کیفیت متوسط). شواهد کافی برای ارزیابی مرگومیر پریناتال و تفاوتهای واضحی برای زایمان پرهترم کمتر از 37 هفته بارداری وجود نداشت (کیفیت پائین). مرگومیر یا موربیدیتی ترکیبی، ناتوانی عصبیحسی و زایمان پرهترم کمتر از 34 هفته گزارش نشده بود.
CGM ثابت در برابر CGM متناوب (1 مطالعه، 25 زن)
تفاوت بارزی بین گروهها برای عمل سزارین (RR: 0.77؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.33 تا 1.79؛ کیفیت بسیار پائین)، کنترل گلیسمی (میانگین قند خون در سه ماهه سوم بارداری) (RR: 0.14 - میلیمول/لیتر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.00 - تا 1.72؛ کیفیت بسیار پائین) یا زایمان پرهترم کمتر از 37 هفته بارداری (RR: 1.08؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 15.46؛ کیفیت بسیار پائین) وجود نداشت. سایر پیامدهای اولیه (اختلالات هیپرتانسیون دوران بارداری، اندازه بزرگ بدن برای سن بارداری، مرگومیر پریناتال (مردهزایی و مرگومیر نوزادی)، مرگومیر یا موربیدیتی ترکیبی، و ناتوانی عصبیحسی) یا پیامدهایGRADE (زایمان پرهترم کمتر از 34 هفته بارداری) گزارش نشده بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
این مطالعه مروری شواهدی را نیافت که نشان دهند استفاده از یک روش مانیتورینگ گلوکز در مقایسه با روشهای دیگر در زنان باردار مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 قبل از بارداری برتر است. شواهد پایه برای اثربخشی روشهای مانیتورینگ ضعیف است و شواهد بیشتری از کارآزماییهای تصادفیسازی به خوبی طراحی شده بزرگ برای اطلاع از روشهای مانیتورینگ گلوکز مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
روشهای مانیتورینگ گلوکز خون در زنان باردار مبتلا به دیابت برای بهبود پیامدها
موضوع چیست؟
اگر مادر قبل از باردار شدن، مبتلا به دیابت باشد، او و نوزادش در معرض خطر بالای مشکلات مختلفی در دوران بارداری، لیبر، زایمان، و دوره بعد از آن قرار میگیرند. طی دوران بارداری، مادر سطح گلوکز خون خود را (گاهی اوقات سطح قند خون ترجیح داده میشود) تحت نظارت قرار میدهد بنابراین میتوان گامهای مناسبی برای کنترل گلوکز خون او برداشت. این مطالعه مروری کاکرین به دنبال بهترین تست برای اندازهگیری گلوکز خون در دوران بارداری برای کنترل سطوح گلوکز خون و بنابراین کاهش مشکلات برای نوزادان و مادران بود. ما برای پاسخ به این سوال تمام مطالعات مربوطه را گردآوری و تجزیهوتحلیل کردیم (تاریخ جستوجو: نوامبر 2016).
چرا این موضوع مهم است؟
دیابت ممکن است منجر به مشکلاتی برای زنان باردار و نوزادان آنها از جمله زایمانهای زودرس، نوزادان بزرگ (ماکروزومی)، زایمانهای دشوار و نیاز به عمل سزارین شود. این مشکلات خطر خونریزی مغزی نوزاد (خونریزی داخل جمجمه)، و در طول لیبر را نیز شامل میشود، خطر گیر کردن شانه کودک (دیستوشسی شانه) افزایش مییابد. پس از زایمان، خطر ابتلا به قند خون پائین (هیپوگلیسمی)، یرقان و مشکلات تنفسی افزایش مییابد. نوزادان بیشتر احتمال دارد که در واحد مراقبتهای ویژه بستری شوند. بعدا، خطر ابتلا به دیابت نوزادی در کودک افزایش مییابد.
زنان مبتلا به دیابتی که در زمان لقاح و در سه ماهه اول بارداری به خوبی کنترل نشدند، در معرض خطر بالای سقط جنین، و داشتن یک کودک با مشکلات تکاملی یا مردهزایی قرار دارند. روشهای متعددی برای مانیتورینگ سطوح گلوکز خون استفاده میشود از جمله تستهای منظم در کلینیکهای پیش از زایمان، خود- نظارتی، یا استفاده از تجهیزات ویژهای که میتواند بهطور مداوم در طول بارداری سطوح گلوکز را کنترل کند. اندازهگیری دقیقتر قند خون ممکن است منجر به کنترل موثرتر گلوکز خون و کاهش مشکلات بالقوه نوزادان و مادران شود.
ما چه شواهدی را یافتیم؟
ما 10 کارآزمایی را شامل 538 زن و نوزاد یافتیم. ما مطالعاتی را یافتیم که به مقایسه روشهای مختلف مانیتورینگ گلوکز پرداختند: خود-نظارتی در مقابل مراقبت استاندارد، خود- نظارتی در برابر بستری شدن در بیمارستان، مانیتورینگ قبل از غذا در برابر مانیتورینگ بعد از غذا، مانیتورینگ گلوکز، مانیتورینگ خودکار در برابر سیستم متعارف، مانیتورینگ مداوم گلوکز (CGM) در برابر مانیتورینگ متناوب و CGM ثابت در برابر CGM متناوب. کارآزماییهای در کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا انجام شدند. آنها روشهای مختلف مانیتورینگ را مورد بررسی قرار دادند و پیامدهای مختلفی را گزارش کردند. تعداد زنان در هر مطالعه بهطور کلی کم بود. شواهد اغلب کیفیت پائینی داشتند، بنابراین ما نمیتوانیم به این نتایج اطمینان داشته باشیم.
نتایج نشان ندادند که یکی از روشهای مانیتورینگ بهتر از روشهای دیگر است. تفاوت مشخصی بین روشهای مانیتورینگ هنگامی که کنترل گلوکز خون یا اختلالات فشار خون بالای مادران در نظر گرفته شد وجود نداشت. بهطور مشابه، ما هیچ تفاوت واضحی در نرخ عمل سزارین، تعداد نوزادان بزرگ، تعداد نوزادانی که مردند یا مشکلات جدی سلامت داشتند، یا تعداد نوزادانی که خیلی زود متولد شده بودند (پرهترم) نیافتیم. ما نمیدانیم که آیا این موضوع به این دلیل است که تفاوتی بین روشهای وجود ندارد، یا اگر تفاوتی وجود دارد این مطالعات موفق به نشان دادن آن نشدند.
این یافتهها چه معنایی دارند؟
این مطالعه مروری نشان داد که شواهد کافی که بر اساس آنها بتوان با قاطعیت گفت کدام روش مانیتورینگ برای گلوکز خون بهترین است، وجود ندارد. انجام تحقیقات بیشتر برای یافتن اینکه کدام روش مانیتورینگ، در صورت وجود، برای کاهش خطر عوارض بهتر است، مورد نیاز است.