پیشینه
الگوهای غیر طبیعی جریان خون در دوران جنینی که در سونوگرافی داپلر (Doppler ultrasound) تشخیص داده میشود، ممکن است پیشآگهی ضعیف جنین را نشان دهد. همچنین ممکن است یافتههای مثبت کاذب سونوگرافی داپلر بتواند منجر به پیامدهای جانبی به دلیل مداخلات غیر ضروری، از جمله زایمان زودرس شود.
اهداف
هدف این مطالعه مروری بررسی اثرات سونوگرافی داپلر استفاده شده برای ارزیابی سلامت جنین در بارداریهای پرخطر در بخش مراقبت زایمان و پیامدهای جنین است.
روش های جستجو
ما جستوجوی ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان کاکرین را در 31 مارچ 2017 بهروزرسانی کرده و فهرست منابع مطالعات بازیابیشده را کنترل کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای کنترلشده وتصادفیسازی و شبهتصادفی شده که سونوگرافی داپلر را برای بررسی فرمهای موج عروق بند ناف و جنین در بارداریهای پرخطر با عدم استفاده از سونوگرافی داپلر مقایسه کردند. کارآزماییهای تصادفیسازی شده خوشهای برای ورود مناسب بودند اما هیچکدام از آنها شناسایی نشدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور مستقل به ارزیابی مطالعات برای ورود پرداختند، خطر سوگیری (Bias) را ارزیابی و استخراج دادهها را انجام دادند. ورود دادهها کنترل شد. ما کیفیت شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
19 کارآزمایی شامل 10667 زن انتخاب شدند. ارزیابی دقیق خطر سوگیری در کارآزماییها به دلیل گزارش ناقص دشوار بود. کیفیت هیچیک از شواهد مربوط به پیامدهای اصلی ما بالا درجهبندی نشد. کیفیت شواهد به علت اطلاعات گمشده در مورد روشهای کارآزمایی، عدم دقت در برآورد خطر و ناهمگونی کاهش یافت. 18 مطالعه از این مطالعات استفاده از سونوگرافی داپلر شریان بند ناف نوزاد متولد نشده را با عدم استفاده از داپلر یا کاردیوتوکوگرافی (CTG ؛cardiotocography) مقایسه کردند. یکی از کارآزماییهای جدید اخیر بررسی داپلر سایر عروق خونی جنین (ductus venosus) را با CTG کامپیوتری مقایسه کرد.
استفاده از سونوگرافی داپلر شریان بند ناف در بارداری پرخطر با مرگ پریناتال کمتری همراه بود (خطر نسبی (RR): 0.71؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 0.98؛ 16 مطالعه؛ 10225 نوزاد؛ 1.2% در برابر 1.7%؛ تعداد مورد نیاز درمان (NNT): 203؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 103 تا 4352؛ شواهد با درجهبندی متوسط). نتایج مربوط به مردهزایی با نرخ کلی مرگ پریناتال همخوانی داشت، هرچند تفاوت واضحی بین گروهها برای این پیامد وجود نداشت (RR: 0.65؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.41 تا 1.04؛ 15 مطالعه؛ 9560 نوزاد؛ شواهد با درجه بندی پائین). جایی که از سونوگرافی داپلر استفاده شده بود، القای زایمان کمتر (میانگین RR: 0.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.80 تا 0.99؛ 10 مطالعه؛ 5633 زن؛ اثرات تصادفی؛ شواهد با درجهبندی متوسط) و سزارین کمتری (RR: 0.90؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 0.97؛ 14 مطالعه؛ 7918 زن؛ شواهد با درجهبندی متوسط) وجود داشت. پیگیری طولانیمدت قابل مقایسه درباره نوزادان در معرض سونوگرافی داپلر در دوران بارداری در زنان در معرض افزایش خطر عوارض، وجود نداشت.
هیچ تفاوتی در جراحی زایمان واژینال (RR: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.80 تا 1.14؛ 4 مطالعه؛ 2813 زن)، یا در نمرات 5 دقیقهای آپگار کمتر از 7 (RR: 0.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 تا 1.24؛ 7 مطالعه؛ 6321 نوزاد؛ شواهد با درجه بندی پائین) وجود نداشت. دادههای مربوط به موربیدیتی جدی نوزادان به علت ناهمگونی زیاد بین 3 مطالعه که آن را گزارش کردند (1098 نوزاد) ترکیب نشدند (شواهد با درجهبندی بسیار پائین).
استفاده از داپلر برای ارزیابی تغییرات زودهنگام و دیرهنگام در مجرای سیاهرگی (ductus venosus) در محدود کردن رشد اولیه جنین با اختلاف معنیداری در مرگ پریناتال پس از تصادفیسازی مرتبط نبود. با این حال، در پیامد طولانیمدت عصبی در کوهورتی از نوزادان که در آنها محرک زایمان شامل تغییرات دیرهنگام در مجرای سیاهرگی یا ناهنجاریهایی در CTG کامپیوتری دیده میشود، بهبود گزارش شد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد موجود نشان میدهد که استفاده از سونوگرافی داپلر در شریان بند ناف در بارداریهای پرخطر، خطر مرگ پریناتال را کاهش میدهد و ممکن است منجر به کاهش مداخلات زایمانی شود. از آنجایی که کیفیت این شواهد بالا نبود، این نتایج باید با احتیاط تفسیر شوند. مانیتورینگ مرتب تغییرات داپلر در مجرای سیاهرگی ممکن است سودمند باشد، اما مطالعات بیشتری با کیفیت بالا با پیگیری شامل رشد و تکامل عصبی برای تایید شواهد مورد نیاز هستند.
خلاصه به زبان ساده
سونوگرافی داپلر عروق جنین در بارداریهای در معرض افزایش خطر عوارض
موضوع چیست؟
بیشتر نوزادان در کشورهای با درآمد بالا در رحم به خوبی رشد میکنند. با این حال، هنگامی که مادر به یک مشکل پزشکی مانند دیابت، فشار خون بالا، مشکلات قلبی یا کلیوی دچار شود، یا جفت (پلاسنتا) به خوبی رشد نکند، ممکن است بر رشد کودک اثر بگذارد. همچنین گاهی اوقات نوزادان به دلایلی که بهطور کامل درک نمیشوند، به خوبی رشد نمیکنند. نوزادان با رشد ضعیف بیشتر احتمال دارد که دچار عوارض شوند، در نتیجه این نوزادان بیمار میشوند یا میمیرند. سونوگرافی داپلر تغییرات الگوی جریان خون را در دوران نوزادی تشخیص میدهد. این تغییرات ممکن است نوزادانی را که دارای مشکلاتی هستند شناسایی کند.
چرا این موضوع مهم است؟
اگر نوزادان دارای مشکلات تکاملی شناسایی شوند، مداخلاتی مانند زایمان زودرس ممکن است در پیشگیری از بیماری و مرگ جدی کمک کنند. با این حال، استفاده از سونوگرافی داپلر میتواند مداخلاتی را مانند عمل سزارین افزایش دهد.
ما چه شواهدی را یافتیم؟
ما شواهد را در مارچ 2017 جستوجو کردیم. ما 19 کارآزمایی را شامل بیش از 10000 زن یافتیم. 18 مطالعه از این مطالعات استفاده از سونوگرافی داپلر شریان بند ناف نوزاد متولد نشده را با عدم استفاده از داپلر یا کاردیوتوکوگرافی (CTG، گاهی اوقات مانیتورینگ الکترونیکی جنین نامیده میشود) مقایسه کردند. یک کارآزمایی اخیر دیگر بررسی داپلر سایر عروق خونی جنین (ductus venosus) را با CTG کامپیوتری (تغییرات کوتاهمدت) مقایسه کرد.
کیفیت شواهد بهدست آمده از مطالعات انتخاب شده به دلیل گزارش ناقص روشها و عدم اطمینان یافتهها، متوسط تا بسیار پائین ارزیابی شدند؛ زمانی که قدرت شواهد پائین یا بسیار پائین است، به این معنی است که تحقیقات آینده ممکن است این نتایج را تغییر دهند و ما نمیتوانیم به آنها اطمینان داشته باشیم.
نتایج نشان داد که سونوگرافی داپلر شریان بند ناف ممکن است تعداد نوزادانی را که میمیرند کاهش دهد، و ممکن است منجر به کاهش عمل سزارین و القای لیبر شود. اختلاف واضحی در تعداد مردهزایی، زایمان با کمک فورسپس یا وانتوز ( ventouse)، یا نوزادان با نمره آپگار 5 دقیقهای پائین پس از تولد وجود نداشت. یافتههای مربوط به مشکلات جدی در نوزادان در مطالعات مختلف سازگار نبود. در نوزادان دارای محدودیت رشد، زمانی که تصمیم در مورد زایمان بر مبنای تغییرات مجرای سیاهرگی دیرهنگام یا ناهنجاریهای CTG کامپیوتری گرفته شد، به نظر میرسد که این امر پیامدهای قابلتوسعه بلندمدت (2 سال) را بهبود میبخشد.
این به چه معناست؟
بهنظر میرسد سونوگرافی داپلر در بارداریهای پر خطر، تعداد نوزادانی را که میمیرند کاهش میدهد و همچنین ممکن است منجر به کاهش مداخلات زایمان شود. با این حال، کیفیت شواهد از متوسط تا بسیار پائین بود. مطالعات بیشتر با کیفیت بالا با پیگیری طولانیمدت به ما کمک خواهند کرد تا بیشتر مطمئن شویم.