فیبرومیالژیا (Fibromyalgia) با درد مداوم و گسترده، مشکلات خواب، و خستگی شناخته می‌شود. تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS ؛Transcutaneous electrical nerve stimulation) ارسال پالس‌های الکتریکی به سطح سالم پوست است که باعث تحریک اعصاب محیطی می‌شود و به‌طور گسترده‌ای برای کنترل شرایط دردناک استفاده می‌شود. TENS ارزان، و ایمن است و می‌تواند به‌وسیله خود بیمار انجام ‌شود. TENS درد را در هنگام حرکت در برخی از افراد کاهش می‌دهد، بنابراین می‌تواند برای کمک به شرکت‌کنندگان در انجام ورزش و فعالیت‌های روزمره زندگی مفید باشد. تا به امروز، فقط یک مطالعه مروری نظام‌مند در سال 2012 وجود داشت که، در میان درمان‌های دیگر، برای فیبرومیالژیا، TENS را انتخاب کرد و نویسندگان نتیجه گرفتند که TENS موثر نبوده است.

ارزیابی اثربخشی ضد درد و عوارض جانبی TENS به‌تنهایی یا همراه با مراقبت‌های معمول (از جمله ورزش) در مقایسه با TENS پلاسبو (ساختگی)، عدم درمان، ورزش به تنهایی، یا درمان دیگر از جمله دارو، طب سوزنی الکتریکی (electroacupuncture)، گرما درمانی (warmth therapy)، یا هیدروتراپی (hydrotherapy) برای فیبرومیالژیا در بزرگسالان.

ما پایگاه‌های اطلاعاتی زیر را تا 18 ژانویه 2017 جست‌وجو کردیم: CENTRAL (CRSO)؛ MEDLINE (Ovid)؛ Embase (Ovid)؛ CINAHL (EBSCO)؛ PsycINFO (Ovid)؛ LILACS؛ PEDRO؛ Web of Science (ISI)؛ AMED (Ovid)؛ و SPORTDiscus (EBSCO). ما همچنین 3 پایگاه ثبت کارآزمایی را جست‌وجو کردیم. هیچ محدودیتی از نظر زبان اعمال نشد.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCT) یا کارآزمایی‌های کنترل شده و شبه‌تصادفی شده مربوط به درمان را با TENS برای درد مرتبط با فیبرومیالژیا در بزرگسالان انتخاب کردیم. ما طرح کارآزمایی متقاطع و گروه - موازی را انتخاب کردیم. ما مطالعاتی را انتخاب کردیم که انجام TENS را با استفاده از تکنیک‌های غیر تهاجمی در شدت‌هایی که تاثیر قابل توجهی از TENS را هنگام تحریک محل درد یا روی نوار عصب پروگزیمال (یا نزدیک آن) در محل درد ایجاد کردند، ارزیابی کردند. ما تجویز TENSرا به‌عنوان یک درمان منحصر به‌فرد یا TENS در ترکیب با سایر درمان‌ها، و TENS ارائه شده به‌عنوان یک درمان واحد یا به‌عنوان یک دوره درمانی انتخاب کردیم.

دو نویسنده مطالعه مروری به‌طور مستقل، واجد شرایط بودن مطالعه را با ارزیابی هر مطالعه و دستیابی به توافق از طریق بحث تعیین کردند. نویسنده سوم مطالعه مروری به‌عنوان داور عمل کرد. ما سوابق مطالعات را پیش از ارزیابی شناسایی نکردیم. دو نویسنده مطالعه مروری به‌طور مستقل داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (Bias) مطالعات انتخاب شده را قبل از وارد کردن اطلاعات به جدول «مشخصات مطالعات انتخاب شده» ارزیابی کردند. پیامدهای اولیه عبارت بود از تسکین درد گزارش شده توسط شرکت‌کننده از خط پایه به میزان 30% یا بیشتر یا 50% یا بیشتر، و درک کلی بیمار از تغییر (PGIC ؛Patient Global Impression of Change). ما شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) ارزیابی کرده و به جداول «خلاصه‌ای از یافته‌ها» اضافه کردیم.

ما 8 مطالعه را انتخاب کردیم (7 RCT؛1 شبه RCT؛ 315 شبه RCT بزرگسال (299 زن)؛ در سن 18 تا 75 سال): 6 مطالعه از یک طرح موازی - گروهی و 2 مطالعه از یک طرح متقاطع استفاده کردند. اندازه نمونه بازوهای مداخله 5 تا 43 شرکت‌کننده بود.
2 مطالعه، که یکی از آن‌ها یک طرح متقابل بود، TENS را با TENS پلاسبو مقایسه کردند (82 شرکت‌کننده)، 1 مطالعه TENS را با عدم درمان (43 شرکت‌کننده)، و 4 مطالعه TENS را با سایر روش‌های درمان مقایسه کردند (دارو (2 مطالعه، 74 شرکت‌کننده)، طب سوزنی الکتریکی (1 مطالعه، 44 شرکت‌کننده)، گرمای سطحی (1 مطالعه متقاطع، 32 شرکت‌کننده)، و هیدروتراپی (1 مطالعه، 10 شرکت‌کننده)). 2 مطالعه،TENS را به همراه ورزش با ورزش به تنهایی مقایسه کردند (98 شرکت‌کننده، 49 شرکت‌کننده در هر بازوی درمان). هیچ یک از مطالعات، تسکین درد گزارش شده توسط شرکت‌کننده را از 50% یا بیشتر یا PGIC اندازه‌گیری نکرد. به‌طور کلی، مطالعات در معرض خطر نامشخص یا بالای سوگیری قرار داشتند، و به ویژه تمام مطالعات از نظر اندازه نمونه در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند.
فقط 1 مطالعه (14 شرکت‌کننده) پیامد اولیه میزان تسکین درد گزارش شده توسط شرکت‌کننده را از 30% یا بیشتر اندازه‌گیری کرد. کاهش درد 30% یا بیشتر با استفاده از TENS و ورزش در مقایسه با 13% با ورزش به‌تنهایی به‌دست آمد. یک مطالعه، 10/28 شرکت‌کننده، تسکین درد را از 25% یا بیشتر با TENS در مقایسه با 10/24 شرکت‌کننده با استفاده از گرمای سطحی (42 درجه سانتیگراد) گزارش کردند. ما قضاوت کردیم که ترکیب آماری امکان‌پذیر نبود زیرا داده‌های کافی وجود نداشت و نتایج همگن نبودند.
هیچ داده‌ای برای پیامدهای اولیه تسکین درد گزارش شده توسط شرکت‌کننده از خط پایه (baseline) به میزان 50% یا بیشتر و PGIC وجود نداشت.
برای پیامدهای ثانویه کمبود داده وجود داشت. یک مطالعه آزمایشی متقاطع با 43 شرکت‌کننده نشان داد که میانگین (95% فاصله اطمینان (CI) کاهش شدت درد هنگام حرکت (مقیاس آنالوگ بصری (VAS) 100 میلی‌متری) طی یک درمان 30 دقیقه‌ای، 11.1 میلی‌متر (95% فاصله اطمینان (CI): 5.9 تا 16.3) برای TENS و 2.3 میلی‌متر (95% فاصله اطمینان (CI): 2.4 تا 7.7) برای TENS پلاسبو بود. تفاوت معنی‌داری بین TENS و پلاسبو برای درد در حالت استراحت وجود نداشت. یک مطالعه گروه موازی با 39 شرکت‌کننده نشان داد که میانگین ± انحراف استاندارد (SD) شدت درد (VAS 100 میلی‌متر) از 20 ± 85 میلی‌متر در شروع تا 20 ± 43 میلی‌متر بعد از یک هفته از TENS دوطرفه کاهش یافت؛ از 10 ± 85 میلی‌متر در ابتدا تا 10 ± 60 میلی‌متر بعد از TENS یک طرفه کاهش یافت؛ و از 20 ± 82 میلی‌متر در ابتدا تا 20 ± 80 میلی‌متر پس از یک هفته از TENS پلاسبو کاهش یافت. نویسندگان 7 مطالعه نتیجه گرفتند که TENS درد را تسکین داد اما یافته‌های یک مطالعه کوچک واحد بعید به‌نظر می‌رسد که درست باشد.
یک مطالعه، بهبودی بالینی مهمی را در پرسشنامه تاثیر فیبرومیالژیا (FIQ ؛Fibromyalgia Impact Questionnaire) برای عملکرد کار، خستگی، سفتی عضلات، اضطراب، و افسردگی برای TENS با ورزش در مقایسه با ورزش به تنهایی یافت. یک مطالعه هنگامی که TENS به سه هفته اول یک برنامه ورزشی تحت نظارت 12 هفته‌ای اضافه شد، بهبودی بیشتری در نمرات عوارض جانبی جدی در هیچ یک از مطالعات گزارش نشده بود، هرچند گزارش‌هایی وجود داشت که نشان داد TENS در کل منجر به ناراحتی جزئی در 3 شرکت‌کننده شده است.
کیفیت شواهد بسیار پائین بود. به دلیل فقدان داده، رتبه‌بندی GRADE را به‌طور عمده کاهش دادیم؛ بنابراین، در صورت موجود بودن ما اطمینان کمی به برآورد اثر داریم.

شواهد با کیفیت بالا برای حمایت یا رد استفاده از TENS برای فیبرومیالژیا وجود نداشت. ما تعداد اندکی مطالعه با توان ناکافی با گزارش روش‌شناسی و مداخلات درمانی ناقص یافتیم.