پیشینه
این مرور نسخه بهروز شده مرور منتشر شده قبلی در بانک دادهای مرورهای نظاممند کاکرین است (شماره 6، سال 2015).
عدم موفقیت در پاسخ به داروهای ضدصرع (antiepileptic drugs) در بیماران مبتلا به فعالیت کنترل نشده تشنج (uncontrolled seizure activity) از جمله صرع استاتوس مقاوم (refractory status epilepticus (RSE)) منجر به استفاده از داروهای بیهوشی (anaesthetic drugs) شده است. به دنبال استفاده از داورهای بیهوشی در دستیابی به کنترل کامل فعالیت تشنج، حالت کما (Coma) ایجاد میشود. تیوپنتال سدیم (Thiopental sodium) و پروپوفول (propofol) به طور متداولی برای این منظور استفاده میشوند. هر دو عامل اثربخش بودهاند. با وجود این، خلاء قابلتوجهی از شواهد در پاسخ به اینکه کدامیک از این دو دارو از نظر پیامدهای بالینی بهتر هستند، وجود دارد.
اهداف
مقایسه اثربخشی، عوارض جانبی و پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت ناشی از وضعیت صرع مقاوم تحت درمان با یکی از 2 عامل بیهوشی تیوپنتال سدیم یا پروپوفول.
روش های جستجو
ما در پایگاه ثبت تخصصی شده گروه صرع کاکرین (16 آگوست 2016)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL) از طریق پایگاه ثبت مطالعات آنلاین کاکرین (CRSO، 16 آگوست 2016)، MEDLINE (Ovid، 1946 تا 16 آگوست 2016)، ClinicalTrials.gov (16 آگوست 2016)، و بانک دادهای کارآزماییهای بالینی کنترل شده آسیای جنوبی (16 آگوست 2016) به جستوجو پرداختیم. پیشتر ما در IndMED به جستوجو پرداخته بودیم، اما امکان دسترسی به این بانک دادهای در زمان تدوین آخرین نسخه بهروز شده از این مرور وجود نداشت.
معیارهای انتخاب
تمامی کارآزماییهای کنترل شده تصادفیشده (RCTs) یا کارآزماییهای کنترلشده شبهتصادفیشدهای که به بررسی کنترل وضعیت صرع مقاوم با استفاده از هر یک از تیوپنتال سدیم یا پروپوفول در بیماران متعلق به هر گروه سنی و جنسیتی پرداخته بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
2 نویسنده مرور به غربالگری نتایج جستوجو و مرور چکیدههای مربوط به کارآزماییهای مرتبط و واجد شرایط قبل از بازیابی مستندات منتشر شده تماممتن (full-text publications) پرداختند.
نتایج اصلی
1 مطالعه با مجموعا 24 شرکتکننده برای مرور در دسترس بود. این مطالعه یک کارآزمایی کوچک، یک سو کور و چند مرکزی بود که بزرگسالان مبتلا به صرع استاتوس مقاومی را مورد مطالعه قرار داده بود که برای کنترل فعالیت تشنجی، تحت درمان با تیوپنتال سدیم یا پروپوفول قرار گرفته بودند. این مطالعه به دلیل بروز مشکلات مربوط به کارگیری شرکتکنندگان، زودتر از موعد مقرر متوقف شده بود. در رابطه با پیامد اولیه ما مبنی بر مجموع کنترل تشنجها بعد از اولین دوره از درمان با داروی تحت مطالعه، تشنجها در 6 نفر از 14 بیمار از گروه تحت درمان با پروپوفول در مقابل 2 نفر از 7 نفر بیمار از گروه تحت درمان با تیوپنتال سدیم کنترل شده بودند (نسبت خطر (RR): 1.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.40 تا 5.61؛ شواهد با کیفیت پایین).
میزان مرگ در 3 نفر از 14 نفر بیمار از گروه تحت درمان با پروپوفول در مقابل 1 نفر از 7 نفر بیمار از گروه تحت درمان با تیوپنتال سدیم مشاهده شد (نسبت خطر: 1.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.19 تا 11.93؛ شواهد با کیفیت پایین). سومین پیامد اولیه ما مبنی بر طول دوره بستری در بخش مراقبتهای ویژه (ICU) گزارش نشده بود. در رابطه با پیامدهای ثانویه ما مبنی بر بروز عوارض جانبی، عفونت در 7 نفر از 14 نفر بیمار از گروه تحت درمان با پروپوفول در مقابل 5 نفر از 7 نفر بیمار از گروه تحت درمان با تیوپنتال سدیم مشاهده شد (نسبت خطر: 0.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.35 تا 1.41). افت فشار خون در طول تجویز داروهای تحت مطالعه و نیاز به استفاده از وازوپرسورها (vasopressors) در 7 نفر از 14 نفر بیمار از گروه تحت درمان با پروپوفول در مقابل 4 نفر از 7 نفر بیمار از گروه تحت درمان با تیوپنتال سدیم مشاهده شد (نسبت خطر: 0.87؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 2.00). سندرم انفوزیون پروپوفول غیرکشنده (non-fatal propofol infusion syndrome) عارضه شدید دیگری بود که در یک بیمار گزارش شده بود. بیمارانی که تیوپنتال سدیم دریافت کرده بودند در مقایسه با بیمارانی که پروپوفول دریافت کرده بودند، تعداد روزهای بیشتری به تهویه مکانیکی نیاز پیدا کردند: (میانه (محدوده) 17 روز (5 تا 70 روز) برای تیوپنتال سدیم در مقابل 4 روز (2 تا 28 روز) برای پروپوفول). بعد از 3 ماه هیچ شواهدی مبنی بر وجود اختلاف میان داروها از نظر سنجههای پیامدی از جمله کنترل فعالیت تشنج و پیامد کارکردی وجود نداشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
از زمان انتشار آخرین نسخه بروز شده این مرور، ما هیچ مطالعه جدیدی شناسایی نکردیم.
برای شفافسازی اثربخشی پروپوفول و تیوپنتال سدیم در مقایسه با یکدیگر در درمان صرع استاتوس مقاوم شواهد کنترل شده تصادفیشده موثق وجود ندارد. برای این وضعیت جدی به اجرای کارآزماییهای کنترلشده تصادفیشده بزرگ نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
پروپوفول در مقابل تیوپنتال سدیم برای درمان وضعیت صرع مقاوم
سوال مطالعه مروری
در این مرور ما شواهد مربوط به استفاده از این داروهای بیهوشی (anaesthetic drugs) را در کنترل فعالیت تشنج (seizure activity) در بیماران مبتلا به صرع استاتوس مقاوم (refractory status epilepticus؛ RSE) ارزیابی کردیم.
پیشینه
تشنجهای پایدار (Persistent convulsions) (که برای 30 دقیقه یا بیشتر به طول میانجامند) وضعیتهای پزشکی اورژانسی جدیای هستند که میتوانند منجر به بروز مرگ و عوارض معنیداری شوند. گاهی، این تشنجها در پاسخ به دارو درمانی خط اول و دوم (first- and second-line) ناکام میمانند و این اتفاق ممکن است در حداکثر 31% از بیمارانی که از تشنج مداوم یا فعالیتهای تشنجی رنج میبرند، بروز کند. فعالیت تشنجی مداوم ممکن است در مقابل داروهای ضدصرع واکنش نشان ندهند. داروهای بیهوشی از جمله تیوپنتال سدیم (thiopental sodium) و پروپوفول (propofol) به طور متداول برای کنترل تشنجها در چنین وضعیتهایی تجویز میشوند. هر دو این عوامل عوارض جانبی و عواقب مربوط به خود را دارند.
ویژگیهای مطالعه
شواهد تا آگوست 2016 بروز هستند. ما فقط توانستیم 1 کارآزمایی را که به دلیل مشکلات پیش آمده در به کارگیری شرکتکنندگان زودتر از موعد مقرر متوقف شده بود شناسایی کنیم. این مطالعه فقط از 24 نفر از مجموع 150 نفر شرکتکننده موردنیاز ثبتنام بهعمل آوردند. این مطالعه یک مطالعه کوچک، یک سو کور چند مرکزی بود که بزرگسالان مبتلا به صرع استاتوس مقاومی را که برای کنترل فعالیت تشنج با هر یک از پروپوفول یا تیوپنتال سدیم تحت درمان قرار گرفته بودند، مورد مطالعه قرار داده بود.
نتایج کلیدی
هیچ اختلافی میان این 2 دارو از نظر توانایی در کنترل فعالیت تشنج وجود نداشت. تنها اختلاف گزارش شده نیاز به استفاده از تهویه مکانیکی (mechanical ventilation) طولانیمدتتر برای بیمارانی بود که در گروه تیوپنتال سدیم تحت درمان بودند. این عارضه میتوانست به دلیل حضور طولانیمدتتر دارو در بدن به دلیل دفع کُند آن بوده باشد.
کیفیت شواهد
ما کیفیت شواهد مربوط به پیامدهای اولیه مرورمان را مبنی بر مجموع کنترل تشنجها و مرگ در بیمارستان در سطح پایین قضاوت کردیم. برای مطالعه اثربخشی عوامل بیهوشی در درمان وضعیت صرع مقاوم به اجرای یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی شده بزرگ نیاز است.