پیشینه
درد یک ویژگی مشترک دوران کودکی و نوجوانی در سراسر جهان است، که در بسیاری از جوانان، این درد مزمن است. دستورالعملهای سازمان جهانی بهداشت برای درمانهای دارویی دردهای پایدار کودکان تایید میکند که درد در کودکان، یک نگرانی عمده سلامت عمومی است و در اکثر نقاط جهان از اهمیت زیادی برخوردار است. در حالی که در گذشته وجود درد شدیدا رد میشد و اغلب درماننشده باقی میماند، دیدگاههای مربوط به درد کودکان با گذشت زمان تغییر کرده و در حال حاضر، تسکین درد مهم تلقی میشود.
ما مجموعهای از 7 مطالعه مروری را مربوط به درد مزمن غیر سرطانی و درد سرطانی (با توجه به داروهای ضد افسردگی (antidepressants)، داروهای ضد صرع (antiepileptic drugs)، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (non-steroidal anti-inflammatory drugs)، اپیوئیدها (opioids) و پاراستامول (paracetamol) به عنوان حوزههای اولویتدار) برای بررسی شواهد مربوط به استفاده از مداخلات فارماکولوژی در درمان درد کودکان و نوجوانان، طراحی کردیم.
بیماری مزمن (و درد مرتبط با آن) بهعنوان یکی از دلایل اصلی موربیدیتی کودکان و نوجوانان در جهان امروز، یکی از نگرانیهای اصلی بهداشت و سلامت است. درد مزمن (دردی که سه ماه یا بیشتر طول میکشد) میتواند در جمعیت اطفال در طبقهبندیهای پاتوفیزیولوژیکی مختلف بهوجود بیاید: نوستیسپت (nociceptive)، نوروپاتیک (neuropathic) یا ایدیوپاتیک (idiopathic)، احشایی (visceral)، درد ناشی از آسیب عصب، درد مزمن اسکلتی عضلانی، و درد مزمن شکم، و سایر دلایل ناشناخته.
اپیوئیدها در سراسر جهان برای درمان درد استفاده میشوند. آنها به گیرندههای اپیوئیدی در سیستم عصبی مرکزی (مو، کاپا، دلتا، و سیگما mu, kappa, delta, and sigma) متصل میشوند و میتوانند شامل آگونیستها (agonists)، آنتآگونیستها (antagonists)، آگونیستها - آنتآگونیستهای مختلط، یا آگونیستهای جزئی باشند. اپیوئیدها بهطور کلی در بسیاری از کشورهای با درآمد بالا در زمینه مراقبتهای بهداشتی در دسترس هستند، اما در کشورهای با درآمد پائین و متوسط ممکن است دسترسی به آنها محدود باشد. بهعنوان مثال، اپیوئیدهایی که در حال حاضر در انگلستان موجود هستند عبارتند از: بوپرنورفین (buprenorphine)، کدئین (codeine)، فنتانیل (fentanyl)، هیدرومورفون (hydromorphone)، متادون (methadone)، مورفین (morphine)، اکسیکودون (oxycodone) و ترامادول (tramadol). اپیوئیدها در دوزهای مختلف (برای بیماران خردسال عمدتا براساس وزن بدن) با استفاده از تزریق داخل وریدی، از راه مخاط (transmucosal)، از راه پوست (transdermal)، یا بهصورت خوراکی (آزادشدن فوری یا آزاد شدن اصلاح شده) مورد استفاده قرار میگیرند. برای دستیابی به تسکین کافی درد در کودکان استفاده کننده اپیوئیدها، با درجه قابل قبولی از عوارض جانبی، روش توصیه شده استفاده از یک دوز پائینتر است که به تدریج در کودک اثر میگذارد.
اهداف
ارزیابی اثربخشی ضد درد و عوارض جانبی اپیوئیدهای مورد استفاده برای درمان درد مزمن غیر سرطانی در کودکان و نوجوانان از تولد تا 17 سالگی در هر شرایطی.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials) از طریق کتابخانه کاکرین، MEDLINE via Ovid و Embase via Ovid را از آغاز تا 6 سپتامبر 2016 جستوجو کردیم. ما همچنین فهرست منابع مطالعات بازیابی شده و مطالعات مروری، و ثبت کارآزماییهای بالینی آنلاین را جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده، با یا بدون کورسازی، هر دوز و هر روش، درمان درد مزمن غیر سرطانی در کودکان و نوجوانان، مقایسه اپیوئیدها با دارونما و مقایسهکننده فعال.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور جداگانه مطالعات را از نظر واجد شرایط بودن ارزیابی کردند. ما استفاده از دادههای دوتایی را برای محاسبه خطر نسبی و استفاده از روشهای استاندارد را برای به دست آوردن تعداد مورد نیاز برای درمان برنامهریزی کردیم. ما نتایج را بر اساس مقیاس درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE ؛Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) ارزیابی کردیم و برای ایجاد «جدول خلاصهای از یافتهها» برنامهریزی کردیم.
نتایج اصلی
هیچ مطالعهای واجد شرایط ورود به این مطالعه مروری نبود. ما کیفیت شواهد را بسیار پائین رتبهبندی کردیم. ما کیفیت شواهد را به دلیل فقدان دادههای گزارششده برای هیچ پیامدی تا سه سطح کاهش دادیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
هیچ شواهدی از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده برای حمایت یا رد استفاده از اپیوئیدها برای درمان درد مزمن غیر سرطانی در کودکان و نوجوانان وجود نداشت. ما نمیتوانیم در مورد اثربخشی یا آسیب استفاده از اپیوئیدها برای درمان درد مزمن غیر سرطانی در کودکان و نوجوانان اظهار نظر کنیم.
بر اساس کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده در بزرگسالان ما میدانیم که برخی از اپیوئیدها مانند مورفین و کدئین میتوانند در برخی از شرایط درد مزمن موثر باشند.
این بدان معنی است که نمیتوان در مورد اثربخشی یا مضرات استفاده از اپیوئیدها برای درمان درد مزمن غیر سرطانی در کودکان و نوجوانان هیچ نتیجهای گرفت.
خلاصه به زبان ساده
اپیوئیدها برای درد مزمن غیر سرطانی در کودکان و نوجوانان
حرف آخر
شواهدی از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده برای حمایت یا رد این گفته که اپیوئیدها در هر دوزی باعث تسکین درد مزمن غیر سرطانی در کودکان و نوجوانان خواهند شد، وجود ندارد.
پیشینه
کودکان ممکن است دچار درد مزمن یا مکرر مرتبط با شرایط ژنتیکی، اعصاب آسیبدیده، درد عضلانی اسکلتی مزمن، درد مزمن شکم، علاوه بر سایر دلایل ناشناخته شوند. درد مزمن دردی است که سه ماه یا بیشتر طول میکشد و معمولا با تغییر در شیوه زندگی و تواناییهای عملکردی، همچنین با علائم و نشانههای افسردگی و اضطراب همراه است.
اپیوئیدها در سراسر جهان برای درمان درد استفاده میشوند. اپیوئیدها بهطور کلی در بسیاری از کشورهای با درآمد بالا در زمینه مراقبتهای بهداشتی در دسترس هستند، اما در کشورهای با درآمد پائین و متوسط ممکن است دسترسی به آنها محدود باشد. بهعنوان مثال، اپیوئیدهایی که در حال حاضر در انگلستان موجود هستند عبارتند از: بوپرنورفین، کدئین، فنتانیل، هیدرومورفون، متادون، مورفین، اکسیکودون و ترامادول. اپیوئیدها در دوزهای مختلفی استفاده میشوند و معمولا بهصورت تزریقی یا قرصهای خوراکی تجویز میشوند.
نتایج اصلی
در سپتامبر 2016 ما کارآزماییهای بالینی را جستوجو کردیم که در آن از هر نوع اپیوئیدی برای درمان درد مزمن (بهطور بالقوه ناشی از هرگونه درد ناشی از عصب، مشکلات اسکلتی عضلانی، کرامپهای قاعدگی (دردهای شکمی دوران قاعدگی)، یا ناراحتی شکمی) استفاده شد.
ما هیچ مطالعهای را نیافتیم که شرایط مورد نیاز را برای این مطالعه مروری داشته باشد. مطالعات متعددی مصرف اپیوئیدها را در افراد بزرگسال، اما نه در شرکتکنندگان از تولد تا 17 سالگی، مبتلا به درد مزمن مورد آزمایش قرار دادند.
کیفیت شواهد
ما کیفیت شواهد به دست آمده از مطالعات را با استفاده از چهار سطح رتبهبندی کردیم: بسیار پائین، پائین، متوسط، یا بالا. شواهد با کیفیت بسیار پائین نشان میدهند که ما در مورد نتایج بسیار نامطمئن هستیم. شواهد با کیفیت بالا به این معنی است که ما در مورد نتایج بسیار مطمئن هستیم.
به علت نیافتن هیچ شواهدی از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده برای حمایت و یا رد این گفته که مصرف اپیوئیدها در هر دوز موجب تسکین درد مزمن غیر سرطانی در کودکان و نوجوانان میشود، ما کیفیت شواهد را بسیار پائین رتبهبندی کردیم.