پوسیدگی دندان یک بیماری وابسته به قند است که به ساختار دندان آسیب می‌رساند و به‌دلیل از دست دادن اجزای معدنی ممکن است در نهایت منجر به کاویتاسیون یا حفره‌زایی (cavitation) شود. پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری در سراسر جهان است و به‌عنوان مهم‌ترین بار سلامت دهان در نظر گرفته شده است. روش‌های متعارف درمان (سوراخ کردن و پرکردن) شامل استفاده از فرزهای چرخشی (rotary burs) تحت بی‌حسی موضعی است. نیاز به تامین برق، ابزارهای گران‌قیمت و کارکنان بهداشتی دندان‌پزشکی بسیار آموزش‌دیده ممکن است دسترسی به درمان دندان‌پزشکی را، به‌خصوص در مناطق توسعه‌نیافته محدود کند.
برای غلبه بر محدودیت‌های درمان ترمیمی معمول (conventional restorative treatment)، درمان ترمیمی آتروماتیک (ART ؛Atraumatic Restorative Treatment) به‌طور عمده برای درمان پوسیدگی دندان در کودکان ساکن مناطق کم‌درآمد دنیا که منابع و امکاناتی مانند برق و نیروی انسانی آموزش‌دیده در آن‌ها محدود است، توسعه یافت. ART یک رویکرد تقریبا تهاجمی است که شامل حذف بافت پوسیده دندان با استفاده از ابزارهای دستی به‌تنهایی، و معمولا بدون استفاده از بی‌حسی و تجهیزات الکتریکی متحرک و ترمیم حفره دندان با مواد چسبنده (سمان گلاس اینومر GIC ؛glass ionomer cement)، کامپوزیت رزینی، سمان گلاس اینومر رزینی اصلاح شده (RM-GIC) و کامپومرها است.

ارزیابی اثرات درمان ترمیمی آتروماتیک (ART) در مقایسه با درمان معمول برای مدیریت ضایعات پوسیده دندان در دندان‌های اولیه و دائمی کودکان و بزرگسالان.

متخصص اطلاعات سلامت دهان در کاکرین پایگاه‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کرد: ثبت کارآزمایی‌های سلامت دهان در کاکرین (تا 22 فوریه 2017)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials، کتابخانه کاکرین the Cochrane Library، شماره 1، 2017)، MEDLINE Ovid (از 1946 تا 22 فوریه 2017)، Embase Ovid (از 1980 تا 22 فوریه 2017)، LILACS BIREME Virtual Health Library (پایگاه‌های اطلاعاتی علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب Latin American and Caribbean Health Science Information database؛ از 1982 تا 22 فوریه 2017)، BBO BIREME Virtual Health Library (Bibliografia Brasileira de Odontologia؛ از 1986 تا 22 فوریه 2017). برای کارآزمایی‌های در حال انجام، ثبت کارآزمایی‌های سلامت موسسه ملی آمریکا US National Institutes of Health Trials Registry (ClinicalTrials.gov) و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت World Health Organization International Clinical Trials Registry Platform جست‌وجو شد. هنگام جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی، هیچ محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار اعمال نشد.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCT) را با حداقل 6 ماه پیگیری انتخاب کردیم که اثرات ART را با یک رویکرد ترمیمی معمول با استفاده از همان مواد یا مواد ترمیم‌کننده مختلف دندان‌پزشکی برای درمان ضایعات پوسیده دندان مقایسه کردند.

دو نویسنده مطالعه مروری به‌طور مستقل نتایج جست‌وجو را غربالگری کردند، داده‌ها را از مطالعات انتخاب شده استخراج نموده و خطر سوگیری (Bias) را در این مطالعات ارزیابی کردند. ما از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین برای ارزیابی خطر سوگیری و ترکیب داده‌ها استفاده کردیم. در جایی که ترکیب مناسب بود، ما با استفاده از مدل اثرات تصادفی، متاآنالیز (meta-analysis) انجام دادیم. ما کیفیت شواهد را با استفاده از معیارهای GRADE ارزیابی کردیم.

ما در مجموع 15 مطالعه واجد شرایط را با 3760 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده برای این مطالعه مروری انتخاب کردیم. سن شرکت‌کنندگان در این مطالعه بین 3 تا 101 سال بود که میانگین آن‌ها 25.42 سال بود. 48% از شرکت‌کنندگان مرد بودند. تمام مطالعات انتخاب شده بین سال‌های 2002 و 2016 منتشر شدند. دو مطالعه از 15 مطالعه اعلام کردند که حمایت مالی آن‌ها از طرف شرکت‌هایی بود که مواد ترمیم‌کننده دندان تولید می‌کنند. پنج مطالعه منحصرا شامل مطالعات تصادفی‌سازی شده گروه موازی (randomised parallel-group studies) بودند؛ شش مطالعه شامل مطالعات تصادفی‌سازی شده خوشه‌ای گروه موازی (cluster-randomised parallel-group studies) بودند؛ و چهار مطالعه شامل مطالعات تصادفی‌سازی شده‌ای بودند که از طراحی اسپلیت دهان استفاده کردند. 11 مطالعه، اثر ART را بر دندان‌های اولیه به‌تنهایی و چهار مطالعه اثر آن را بر دندان دائمی بررسی کردند. دوره پیگیری مطالعات انتخاب شده از 6 ماه تا 36 ماه متغیر بود. ما تمام مطالعات را در معرض خطر بالای سوگیری قضاوت کردیم.
برای مقایسه اصلی ART در مقایسه با درمان متعارف با استفاده از ماده مشابه: تمام مطالعات به جز دو مطالعه، از گلاس اینومر با چسبندگی بالا (H-GIC ؛high-viscosity glass ionomer) به‌عنوان ماده ترمیمی استفاده کردند؛ یک مطالعه از مواد کامپوزیتی (composite material) استفاده کرد؛ و یک مطالعه از سمان گلاس اینومری رزینی اصلاح شده (RM-GIC ؛resin-modified glass ionomer cement) استفاده کرد.
در مقایسه با درمان معمول با استفاده از RM-GIC، ART ممکن است خطر شکست ترمیم دندان اولیه را طی یک دوره پیگیری از 12 تا 24 ماه افزایش دهد(OR: 1.13؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.60 تا 2.27؛ 5 مطالعه؛ 643 شرکت‌کننده تجزیه‌وتحلیل شدند؛ شواهد با کیفیت پائین). به دلیل نگرانی‌های جدی در مورد خطر سوگیری عملکرد و فرسایشی (performance and attrition bias)، اطمینان ما به برآورد این اثر محدود است. در این مقایسه،ART ممکن است در طول مراحل کار، درد را در مقایسه با درمان معمول کاهش دهد (MD: 0.65 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.38 - تا 0.07؛ 40 شرکت‌کننده تجزیه‌وتحلیل شدند؛ شواهد با کیفیت پائین).
کیفیت مقایسه ART با درمان معمول با استفاده از کامپوزیت یا RM-GIC، به‌علت غیر مستقیم بودن، عدم دقت و خطر بالای سوگیری عملکرد و فرسایشی به بسیار پائین کاهش یافت. با توجه به کیفیت بسیار پائین شواهد به‌دست‌آمده از مطالعات واحد، ما در مورد شکست ترمیم با ART در مقایسه با درمان معمول با استفاده از کامپوزیت طی یک دوره پیگیری 24 ماهه (OR: 1.11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.54 تا 2.29؛ 1 مطالعه؛ 57 شرکت‌کننده) و ART با استفاده از RM-GIC در دندان‌های دائمی سالمندان مبتلا به آسیب‌های ناشی از پوسیدگی ریشه دندان طی یک دوره پیگیری شش ماهه (OR: 2.71؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.94 تا 7.81؛ 1 مطالعه؛ 64 شرکت‌کننده) مطمئن نبودیم.
هیچ مطالعه‌ای عوارض جانبی یا هزینه‌ها را گزارش نکرد.

شواهد با کیفیت پائین نشان می‌دهند که ART با استفاده از H-GIC ممکن است خطر شکست ترمیم بیشتری نسبت به درمان معمول آسیب‌های ناشی از پوسیدگی دندان‌های اولیه داشته باشد. اثرات ART با استفاده از کامپوزیت و RM-GIC به دلیل کیفیت بسیار پائین شواهد نامطمئن هستند و ما نمی‌توانیم بر این یافته‌ها متکی باشیم. بیشتر مطالعات، اثرات ART را بر دندان اولیه ارزیابی کردند.
RCT‌های به خوبی طراحی شده مورد نیاز هستند تا شکست ترمیم را در نقاط زمانی مهم از لحاظ بالینی و همچنین پیامدهای گزارش شده را توسط شرکت‌کنندگان مانند درد و ناراحتی گزارش کنند. با توجه به اثرات بالقوه مخرب استفاده از مواد مختلف دندان‌پزشکی، شواهد قوی مربوط به اثرات ART در مقایسه با درمان‌های معمول با استفاده از همان مواد ترمیم‌کننده ضروری است. ما چهار کارآزمایی در حال انجام را شناسایی کردیم که می‌توانستند بینش‌ بیشتری در این زمینه ارائه کنند.