پیشینه
امگا 6 نقشی حیاتی در بسیاری از عملکردهای فیزیولوژیکی ایفا میکند. اما در مورد اثر آن بر خطر بیماریهای قلبی و عروقی (cardiovascular disease) اختلافنظر شدید وجود دارد. شواهد متناقضی درباره این که آیا افزایش یا کاهش مصرف امگا 6، باعث ایجاد اثرات مفید میشود یا خیر، وجود دارد.
اهداف
دو هدف اصلی این مطالعه مروری کاکرین به صورت زیر است:
.1 تعیین اثربخشی افزایش مصرف امگا 6 (اسید لینولئیک (Linoleic acid)، اسید گاما-لینولنیک (Gamma-linolenic acid)، اسید دیهومو گاما-لینولنیک (Dihomo-gamma-linolenic acid)، اسید آراشیدونیک (Arachidonic acid)، یا هر ترکیب دیگری) به جای چربیهای اشباع و یا غیراشباع (monounsaturated fats) یا کربوهیدراتها (carbohydrates) برای پیشگیری اولیه از بیماریهای قلبی و عروقی.
.2 تعیین اثربخشی کاهش مصرف امگا 6 (اسید لینولئیک، اسید گاما لینولنیک، اسید دیهومو گاما لینولنیک، اسید آراشیدونیک، یا هر ترکیب دیگری) به جای کربوهیدرات یا پروتئین (یا هر دو) در پیشگیری اولیه از بیماریهای قلبی و عروقی.
روش های جستجو
جستوجو خود را در پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی زیر تا 23 سپتامبر 2014، انجام دادیم: پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (کتابخانه کاکرین (the Cochrane Library)) (شماره 8 از 12، 2014)، MEDLINE (Ovid) (از 1946 تا هفته 2 سپتامبر، 2014)، EMBASE Classic و EMBASE (Ovid) (از 1947 تا سپتامبر 2014)، (Web of Science Core Collection (Thomson Reuters (از 1990 تا سپتامبر 2014)، پایگاههای اطلاعاتی چکیدههای مطالعات مروری اثرات (DARE؛ Database of Abstracts of Reviews of Effects) و پایگاه اطلاعاتی ارزیابی فناوری سلامت (Health Technology Assessment Database) و پایگاه اطلاعاتی ارزیابی اقتصاد بهداشت (Health Economics Evaluations Database) (شماره 3 از 4، 2014). علاوه بر این، ما فهرست منابع مطالعات انتخاب شده را نیز برای یافتن مطالعات بیشتر مرور کردیم. هیچگونه محدودیت زبانی یا انتشاراتی را اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) که در آنها مداخلات به صورت افزایش یا کاهش اسیدهای چرب امگا 6، حداقل به مدت شش ماه به کار برده شده باشد و شرکتکنندگان، شامل بزرگسالان سالم یا بزرگسالان در معرض خطر بیماریهای قلبی و عروقی باشند. گروه مقایسه، شامل عدم دریافت هیچگونه مشاوره، هیچ نوع مکمل، یا دریافت دارونما، رژیم غذایی کنترل، یا ادامه دادن رژیم غذایی معمول بود. پیامدهای مطلوب، حوادث بالینی بیماریهای قلبی و عروقی (مرگ در اثر تمام دلایل، مرگ و میر مربوط به بیماریهای قلبی و عروقی، نقاط پایانی (end points) غیرکشنده) و عوامل خطر مرتبط با بیماریهای قلبی و عروقی (تغییر در فشار خون، تغییرات در چربیهای خون، بروز دیابت نوع 2) بود. کارآزماییهایی که شامل ورزش یا مداخلات چند عاملی برای اجتناب از مخدوش شدن بودند، از مطالعه خارج شدند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده این مطالعه مروری، بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود به مطالعه انتخاب کردند. سپس دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را در کارآزماییهای انتخاب شده ارزیابی کردند.
نتایج اصلی
ما 4 RCT (پنج مقاله) را انتخاب کردیم که 660 شرکتکننده را تصادفیسازی کرده بودند. هیچ کارآزمایی در حال انجامی یافت نشد. تمام کارآزماییهایی که انتخاب شدند، دارای حداقل یک حوزه با خطر نامشخص سوگیری بودند. هیچ RCT که در آن حوادث بالینی بیماریهای قلبی و عروقی مرتبط با مصرف امگا 6 گزارش شده باشد، وجود نداشت. در سه کارآزمایی، اثر افزایش مصرف امگا 6 بر سطح چربی (کلسترول کل (total cholesterol)، لیپوپروتئین (lipoprotein) با چگالی کم (کلسترول LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (کلسترول HDL)) بررسی شده بود. در دو کارآزمایی، تریگلیسیرید (triglycerides)، و در دو کارآزمایی، فشارخون (دیاستولیک (diastolic) و فشارخون سیستولیک (systolic)) گزارش شده بود. دو کارآزمایی، که در یکی از آنها دو بازوی مداخله مرتبط وجود داشت، اثر کاهش مصرف امگا 6 بر پارامترهای فشار خون و سطوح چربی (کلسترول کل، کلسترول LDL و کلسترول HDL) ارزیابی شده و در یکی از آنها تریگلیسرید گزارش شده بود. تجزیه و تحلیل دادهها در پژوهش ما، هیچگونه تاثیر معنیداری را از نظر آماری درباره تاثیر افزایش یا کاهش مصرف امگا 6 بر عوامل خطر بیماریهای قلبی و عروقی نشان نداد.
دو مطالعه انتخاب شده، توسط کمکهای مالی آژانس استانداردهای غذایی و شورای تحقیقات پزشکی انگلیس (UK Food Standards Agency and Medical Research Council) حمایت میشدند. یکی از مطالعات، توسط کمپانی تغذیه لیپید (Lipid Nutrition)، -که یک شرکت تجاری در هلند است- و وزارت امور اقتصادی هلند (Dutch Ministry of Economic Affairs)، پشتیبانی میشد. مطالعه آخر نیز توسط پژوهانه (اعتبار مالی) بنیاد پژوهشهای غذایی فنلاند (Finnish Food Research Foundation)، بنیاد تحقیقات قلب فنلاند (Finnish Heart Research Foundation)، بنیاد Aarne و Aili Turnen و شورای پژوهشی بهداشت آکادمی فنلاند حمایت میشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در این مطالعه هیچ مطالعهای را که اثرات افزایش یا کاهش مصرف امگا 6 را بر پیامد مطلوب یعنی نقاط پایانی بالینی مربوط به بیماریهای قلبی و عروقی آزمایش کرده باشد، شناسایی نکردیم. علاوه بر این شواهد کافی برای نشان دادن اثر افزایش یا کاهش مصرف امگا 6 بر عوامل خطر بیماریهای قلبی و عروقی مانند چربیهای خون و فشار خون به دست نیامد. تعداد کارآزماییهای انتخاب شده بسیار کم بود و تعداد شرکتکنندگان در این مطالعات نیز که تصادفیسازی شده بودند، نسبتا کوچک بود. نیاز به انجام RCTهای بزرگتر که به خوبی طراحی و اجرا شوند و حوادث قلبی و عروقی و عوامل خطر آنها را ارزیابی کنند، وجود دارد.
خلاصه به زبان ساده
مصرف امگا 6 برای اجتناب از بیماریهای قلبی و عروقی
سوال مطالعه مروری
در این مطالعه، RCTهایی را که اثر افزایش یا کاهش اسیدهای چرب امگا 6 را برای پیشگیری اولیه از بیماریهای قلبی و عروقی در بزرگسالان سالم یا بزرگسالان در معرض خطر بالای بیماری قلبی و عروقی بررسی کرده بودند، مرور کردیم. چهار RCT، معیارهای ورود به مطالعه را برای این مطالعه کاکرین داشتند.
پیشینه
امگا 6 یک اسید چرب ضروری است، زیرا انسان توانایی تولید آن را در بدن خود ندارد و باید آن را از طریق رژیم غذایی خود به دست آورد. امگا 6 را میتوان از طریق انواع منابع غذایی مانند روغنهای نباتی و آجیل به دست آورد. اسیدهای چرب امگا 6، نقش حیاتی در بسیاری از عملکردهای فیزیولوژیکی ایفا میکنند. آنها به ویژه برای حفظ سلامت استخوان، تنظیم متابولیسم، و در تحریک رشد پوست و مو اهمیت دارند. برخی از شواهد نشان میدهد که مصرف میزان بالاتری از اسیدهای چرب امگا 6 همراه با مصرف کم چربی اشباع، با کاهش قابلتوجه میزان ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب (coronary heart disease) در ارتباط است. از طرفی، این نگرانی وجود دارد که سطوح بالای اسیدهای چرب امگا 6 ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش دهد. به نظر میرسد که براساس مطالعات مشاهدهای و متاآنالیزها در مورد مزایای مصرف امگا 6 بر پیامدهای بیماریهای قلبی و عروقی، شواهد بینتیجهای وجود دارد.
ویژگیهای مطالعه
شواهد موجود تا تاریخ 23 سپتامبر 2014 بهروزرسانی شده است. در این مطالعه مروری کاکرین، 4 کارآزمایی، معیارهای ورود به مطالعه را دارا بودند. ما این 4 کارآزمایی را که شامل 660 شرکتکننده بوده و اثرات کاهش یا افزایش مصرف امگا 6 را بر سطوح چربی و فشار خون (اصلیترین عوامل خطر بیماریهای قلبی و عروقی یا CVD) ارزیابی کردهاند، بررسی کردیم. در این مطالعات، رژیمهای غذایی به مدت 24 هفته پیگیری شدند. همه 4 کارآزمایی، شرکتکنندگان زن و مرد را در مطالعه به کار گرفته بودند. اما این مطالعات از نظر نوع شرکتکنندگان به کار گرفته شده، متفاوت بودند. در 2 کارآزمایی، از بزرگسالان دارای اضافه وزن یا چاق استفاده شده بود. در حالی که در بقیه مطالعات از افراد بزرگسال سالم استفاده شده بود. در 1 کارآزمایی، شرکتکنندگان شامل مردان مسن و زنان یائسه (post menopausal) بودند و در 1 کارآزمایی باقی مانده، از بزرگسالان جوانتر مبتلا به هیپرکلسترولمی (hypercholesterolaemia) استفاده شده بود. دو کارآزمایی در انگلستان، یکی در هلند و بقیه کارآزماییها در فنلاند انجام شده بود. تعداد شرکتکنندگان در کارآزماییها نسبتا کم بود. لذا در معرض خطر سوگیری قرار داشتند.
دو مطالعه، توسط کمکهای مالی آژانس استانداردهای غذایی و شورای تحقیقات پزشکی انگلیس حمایت شده بودند. یکی از مطالعات، توسط کمپانی تغذیه لیپید، -یک شرکت تجاری در هلند- و وزارت امور اقتصادی هلندی یا داچ، پشتیبانی شده بود. مطالعه آخر نیز توسط پژوهانه بنیاد پژوهشهای غذایی فنلاند، بنیاد تحقیقات قلب فنلاند، بنیاد Aarne و Aili Turnen و شورای پژوهشی بهداشت آکادمی فنلاند حمایت میشد.
نتایج اصلی
تفاوتی در تاثیر افزایش یا کاهش مصرف امگا 6 روی چربی خون و فشار خون دیده نشد. اما این نتیجهگیری مبتنی بر تعداد بسیار کمی از مطالعات است. در هیچ یک از مطالعات انتخاب شده، حوادث مرتبط با بیماریهای قلبی و عروقی گزارش نشده بود. براساس RCT، شواهد کافی برای توصیه به افزایش یا کاهش مصرف امگا 6 برای پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی وجود ندارد.
کیفیت شواهد
تعداد کارآزماییهایی که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، بسیار کم بودند و بنابراین نتایج، باید با احتیاط تفسیر شوند. به طور کلی، خطر وجود تورش در کارآزماییهای در نظر گرفته شده، نامشخص بود.