پیشینه
ارزیابی بافتشناسی فعالیت بیماریهای مخاطی بهطور فزایندهای در کارآزماییهای بالینی مربوط به درمان بیماری کرون مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، ویژگیهای عملیاتی شاخصهای نمرات بافتشناسی موجود در حال حاضر نامشخص باقی مانده است.
اهداف
یک مرور سیستماتیک برای ارزیابی ویژگیهای توسعه و عملکرد شاخصهای فعالیت بیماری بافتشناسی موجود در بیماری کرون انجام گرفته بود.
روش های جستجو
جستوجوهای الکترونیکی در MEDLINE ،EMBASE ،PubMed و بانکهای اطلاعاتی کتابخانه کاکرین (CENTRAL) از شروع تا 20 جولای 2016، توسط مرورهای فهرست مرجع و خلاصه مقالات ارسالشده به نشستهای علمی اصلی گوارش کامل شد (Digestive Disease Week, United European Gastroenterology Week, European Crohn's and Colitis Organisation).
معیارهای انتخاب
هر نوع طراحی مطالعه (بهعنوان مثال کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده، مطالعه کوهورت، سری موارد (Case series)) که یک شاخص فعالیت هیستولوژیک بیماری را در بیماران مبتلا به بیماری کرون ارزیابی کرد، برای گنجاندن در این مرور در نظر گرفته شد. شرکتکنندگان مطالعه، بیماران بزرگسالی بودند (مساوی یا بالاتر از 16 سال) که با استفاده از معیارهای بالینی، رادیوگرافی یا آندوسکوپی معمولی، مبتلا به بیماری کرون تشخیص داده شده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور جداگانه، عناوین و خلاصه مطالعات شناساییشده را در جستوجوی متون مرور کردند. برای نتیجهگیری، متن کامل استنادات بالقوه مرتبط مرور شده و در صورت نیاز برای شفافسازی با محققان مطالعه تماس گرفته شد. هرگونه اختلاف نظر در مورد واجد شرایط بودن مطالعه با بحث و اجماع با نویسنده سوم حل شد.
دو نویسنده بهطور جداگانه، با استفاده از فرم استاندارد، دادهها را استخراج و ثبت کردند. دادههای بهدست آمده از هر مطالعه واجد شرایط ثبت شد: تعداد بیماران ثبتنام شده، تعداد بیماران در هر بازوی درمان، ویژگیهای بیمار: توزیع سن و جنس، توصیف شاخص فعالیت بیماری هیستولوژیک استفادهشده، و پیامدها از جمله اعتبار محتوا، اعتبار سازه، اعتبار معیار، پاسخگویی، پایایی درون ارزیابها، پایایی بین ارزیاب و امکانپذیر بودن.
نتایج اصلی
16 گزارش بهدست آمده از 14 مطالعه، 14 شاخص بافتشناسی عددی را نشان دادند که معیارهای ورود به مرور را بهدست آوردند.
اعتبار درونی (Inter-rater reliability) در یک مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. برای نمره Naini و Cortina (Naini and Cortina Score)، برآورد همبستگی تقریبا کامل بود، محدوده r: 0.94 تا 0.96. کیفیت متدولوژیکی این مطالعه با توجه به اعتبار، خوب بود.
با توجه به اعتبار(validity)، برآورد همبستگی بین سیستمهای نمرات بافتشناسی متعدد و فعالیت بیماری کرون با اندازهگیری نشانگرهای هدف التهاب (از جمله پروتئین واکنش C، میزان رسوبگذاری اریتروسیت، کالپروتکتین مدفوع (fecal calprotectin) و لکتوفرین مدفوع (fecal lactoferrin))، نمرات فعالیت بیماری آندوسکوپیک، نمرات فعالیت بیماری بالینی، و پرسشنامه کیفیت زندگی گزارش شده بود. مقایسه بین شاخصهای نمرات بافتشناسی (هیستولوژیک) و شاخصهای نمرات اندوسکوپیک از عدم وابستگی تا قابلتوجه متغیر بود (r: 0.779). کیفیت متدولوژیکی مطالعاتی که اعتبار را بررسی کردند، از ضعیف تا خوب طبقهبندی شد.
دادههای مربوط به پاسخگویی در 7 مطالعه در دسترس بود. پس از اینکه یک درمان بهعنوان اثربخش شناخته شد، با توجه به 6 شاخص، تغییرات آماری معنیداری در نمره شاخص در 5 مطالعه نشان داده شد. 2 مطالعه در نشان دادن اینکه آیا تغییر آماری معنیداری در نمره شاخص پس از درمان وجود داشت یا نه، ناموفق بودند. با توجه به کیفیت متدولوژیکی، 6 مطالعه، ضعیف رتبهبندی شدند و یکی از مطالعات، نسبتا خوب/متوسط رتبهبندی شد.
امکانپذیری (Feasibility) توسط یک مطالعه ارزیابی شد. نمرات Naini وCortina برای استفاده، ساده نشان داده شد و برای هر مورد ارائه شده، نسبتا خوب/متوسط بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در حال حاضر، هیچ شاخص نمره بافتشناسی معتبر کاملی برای ارزیابی فعالیت بیماری کرون وجود ندارد. توسعه یک شاخص نمره بافتشناسی معتبر برای بیماری کرون یک اولویت بالینی و تحقیقی است.
خلاصه به زبان ساده
ابزار اندازهگیری بافتشناسی (هیستولوژیک) برای ارزیابی فعالیت بیماری در بیماری کرون
بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون یک بیماری طولانیمدت (مزمن) و التهابی دستگاه گوارش است که با درد شکمی (کرامپ)، خونریزی رکتال، اسهال، کاهش وزن و خستگی شناخته میشود. این بیماری بهصورت دورهای با دورههای دارای علائم (بیماری فعال یا عودکننده نامیده میشود) و دورههای بدون علائم (بهبودی نامیده میشود) تغییر میکند.
شاخص نمره بافتشناسی (هیستولوژیک) چیست؟
یک شاخص نمره بافتشناسی، فعالیت بیماری را بر اساس بررسی نمونههای بیوپسی (نمونهبرداری از بافت زنده) از روده (قطعات کوچک از بافت روده جدا میشود) زیر یک میکروسکوپ اندازهگیری میکند. نمونههای بیوپسی در طول کولونوسکوپی (یک روش غیرجراحی که در آن از یک دوربین برای مشاهده دستگاه گوارش استفاده میشود) با انبر بیوپسی (ابزار برای گرفتن و حذف قطعات بافت) از دور روده برداشته میشود. سپس بیوپسیها توسط یک پاتولوژیست زیر میکروسکوپ پردازش و ارزیابی میشوند (یک پزشک که تغییرات ناشی از بیماری را در بافتها تفسیر و تشخیص میدهد)، سپس میزان فعالیت بیماری با استفاده از یک شاخص رتبهبندی میشود.
محققان درباره چه چیزی تحقیق میکنند؟
مهم است که شاخصهای نمرات بافتشناسی (هیستولوژیک) چه چیزی را اندازهگیری میکنند (اعتبار یا validity)؛ تغییر پس از درمان را تشخیص میدهند (پاسخگویی)؛ نمرات، بهطور مداوم قابل تکرار هستند (قابلیت اطمینان یا reliability)؛ و میتوان آنها را به آسانی مورد استفاده قرار داد (امکانپذیری یا feasibility). محققان بررسی کردند که آیا این مطالعات، اعتبار، پاسخگویی، قابلیت اطمینان و امکانپذیری شاخصهای نمره بافتشناسی را ارزیابی کردهاند یا نه.
محققان چه چیزی یافتند؟
محققان دریافتند که هیچ کدام از شاخصهای نمرات بافتشناسی موجود، بهطور کامل تایید نشده است.