میگرن و سردردهای خوشه‌ای، شدید و ناتوان کننده هستند. میگرن، تقریبا 18% از زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در حالی که سردردهای خوشه‌ای در میان جمعیت بسیار کمتری (0.2% از جمعیت) رایج هستند. درمان‌های حاد و پیشگیری‌کننده متعددی برای این بیماری وجود دارد. درمان با استفاده از اکسیژن پرفشار (Hyperbaric oxygen therapy)، یک روش درمانی است که در آن از اکسیژن 100% در فشار محیطی بیشتر از یک اتمسفر استفاده می‌شود. در حالی که در روش درمان با اکسیژن فشار طبیعی (Normobaric oxygen therapy)، از اکسیژن با یک اتمسفر استفاده می‌شود. این مطالعه، یک نسخه به‌روزرسانی شده از مطالعه مروری اصلی کاکرین است که در شماره 3، در سال 2008، تحت عنوان «اکسیژن با فشار طبیعی و پرفشار برای میگرن و سردرد خوشه‌ای» منتشر شده است.

بررسی اثربخشی و ایمنی درمان با استفاده از اکسیژن با فشار طبیعی و اکسیژن پرفشار در درمان و پیشگیری میگرن و سردردهای خوشه‌ای.

در منابع زیر تا تاریخ 15 جون 2015 جست‌وجو کردیم: MEDLINE ،EMBASE، کتابخانه کاکرین (the Cochrane Library) و CINAHL. برای انجام مطالعه اصلی، پایگاه‌های اطلاعاتی زیر تا ماه می 2008 جست‌وجو شد: CENTRAL و MEDLINE ،EMBASE ،CINAHL ،DORCTIHM. فهرست منابع مطالعات انتخاب شده را نیز مرور، کارآزمایی‌های بالینی ثبت شده را بررسی کردیم، در ژورنال‌های مرتبط جست‌وجوی دستی انجام دادیم و هیچگونه محدودیت زبانی یا انتشاراتی را اعمال نکردیم و با نویسندگان مقالات برای شناسایی مارآزمایی‌ها تماس گرفتیم.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCT) که در آنها به مقایسه درمان با استفاده از اکسیژن با فشار طبیعی یا با اکسیژن پر فشار را با یکدیگر، یا با سایر درمان‌های فعال، مداخلات دارونما (Sham) یا عدم دریافت هیچ‌گونه درمانی در بیماران مبتلا به میگرن یا سردرد خوشه‌ای پرداخته شده باشد.

سه نویسنده این مطالعه به‌طور مستقل از هم، داده‌ها را استخراج و کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی کردند.

تعداد 11 کارآزمایی را که شامل 209 شرکت‌کننده بودند، انتخاب کردیم. در 5 کارآزمایی (با 103 شرکت‌کننده)، درمان با استفاده از اکسیژن پر فشار با درمان ساختگی (Sham therapy) برای میگرن حاد (acute migraine) با یکدیگر مقایسه شده بودند. در 3 کارآزمایی، درمان با استفاده از اکسیژن با فشار طبیعی با درمان ساختگی یا تارترات ارگوتامین (ergotamine tartrate) برای سردرد خوشه‌ای (با 145 شرکت‌کننده) مقایسه شده بود و در 2 کارآزمایی، درمان با استفاده از اکسیژن پرفشار برای سردرد خوشه‌ای (29 شرکت‌کننده) ارزیابی شده بود. در 1 کارآزمایی نیز درمان با استفاده از اکسیژن با فشار طبیعی (56 شرکت‌کننده) با درمان ساختگی برای درمان یک گروه مختلط از سردردها مقایسه شده بود. خطر سوگیری (Bias)، در این کارآزمایی‌ها به طور قابل‌توجهی متغیر بود. اما در کل، ما کیفیت این کارآزمایی‌ها را بین ضعیف تا متوسط برآورد کردیم. احتمالا یکی از کارآزمایی‌ها، تصادفی‌سازی واقعی نداشته و دو مطالعه انتخاب شده نیز فقط به صورت چکیده گزارش شده بودند. در 7 تا از کارآزمایی‌ها روش تصادفی‌سازی یا پنهان‌سازی تخصیص (allocation concealment) تعیین نشده بود. قابل ذکر است که 10 مورد از 11 کارآزمایی از روش درمان مقایسه‌شونده ساختگی (sham comparator therapy) استفاده کرده بودند و ارزیاب پیامد از نوع تخصیص آگاهی نداشت (کورسازی ارزیاب).
ما داده‌های سه کارآزمایی را با یکدیگر ادغام کردیم. نتایج حاصل پیشنهاد می‌کنند که درمان با استفاده از اکسیژن پرفشار در تسکین سردرد میگرنی در مقایسه با درمان ساختگی موثر است (خطر نسبی (RR): 6.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.41 تا 16؛ 3 کارآزمایی؛ 58 شرکت‌کننده). با توجه به این که داده‌ها در مطالعات مذکور، حاصل از طرح‌های متقاطع کوچک با گزارش‌های ناقص بودند، لذا کیفیت شواهد پایین بود. هیچ یک از شواهد نشان نمی‌دهد که درمان با استفاده از اکسیژن پرفشار می‌تواند از اپیزودهای میگرن جلوگیری کند، بروز تهوع و استفراغ را کاهش دهد یا نیاز به دارو را کمتر کند. هیچ‌یک از شواهد نشان نمی‌دهد که درمان با استفاده از اکسیژن پرفشار می‌تواند در تسکین سردرد خوشه‌ای موثر باشد (RR: 11.38؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.77 تا 167.85؛ 0.08 = P؛ 1 کارآزمایی)، اما توان این کارآزمایی پایین بود.
نتایج یک مطالعه کوچک نشان داد که درمان با استفاده از اکسیژن با فشار طبیعی در مقایسه با درمان ساختگی در خاتمه سردرد خوشه‌ای موثر است (RR: 7.88؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.13 تا 54.66). اما این روش در یک کارآزمایی کوچک دیگر نسبت به استفاده از ارگوتامین برتری نداشت (RR: 1.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.94 تا 1.46، 0.16 = P). در کارآزمایی سوم، یک اختلاف آماری معنی‌داری در نسبت حملاتی که با موفقیت با استفاده از اکسیژن درمان شده‌اند، گزارش شده است (117 حمله از 150 حمله که با موفقیت با روش درمانی اکسیژن با فشار معمولی (78%) درمان شدند، در مقابل 30 حمله از 148 حمله که با استفاده از اکسیژن با فشار معمولی (20%) با موفقیت درمان شدند). نسبت پاسخ‌دهندگان به درمان در هر سه این کارآزمایی‌ها یکسان بود و نتایج آنها پیشنهاد می‌کند که بیش از 75% از سردردها به احتمال زیاد به روش درمان با استفاده از اکسیژن با فشار معمولی پاسخ می‌دهند.
هیچ‌گونه عوارض جانبی جدی در طول درمان با استفاده از اکسیژن پرفشار و فشار معمولی گزارش نشده است.

از زمان آخرین نسخه از این مطالعه، دو مطالعه جدید، اطلاعات بیشتری برای تغییر نتیجه‌گیری ارائه داده‌اند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد درمان با استفاده از اکسیژن پرفشار برای تسکین میگرن حاد در یک جمعیت انتخاب نشده (unselected population)، موثر است. شواهدی نیز وجود دارد که به طور مشابه نشان می‌دهد درمان با استفاده از اکسیژن با فشار معمولی در درمان سردردهای خوشه‌ای موثر است. با توجه به هزینه و دسترسی ضعیف به روش درمانی با استفاده از اکسیژن پرفشار، لازم است تا تحقیقات بیشتری در بیماران مقاوم به درمان استاندارد انجام شود. روش درمان اکسیژن با فشار طبیعی، ارزان، ایمن و دارای کابرد آسان است. بنابراین علی‌رغم شواهد محدود در بررسی حاضر، احتمالا استفاده از این روش ادامه خواهد یافت.