پیشینه
پشههای ماده بالغ آنوفل میتوانند انگلهای پلاسمودیوم را که باعث بروز مالاریا میشوند، انتقال دهند. برخی از گونههای ماهی، لاروهای پشه و شفیرهها را میخورند. سازمان جهانی بهداشت (WHO)، کنترل بیولوژیکی حامل مالاریا را از طریق حوضچههای نگهداری و پرورش ماهی، رودخانهها و مجموعه آبهای نزدیک را به جایی که افراد با ماهی لارویوروس (larvivorous fish) زندگی میکنند، برای کاهش انتقال انگل پلاسمودیوم انتخاب میکند. در گذشته، صندوق جهانی، برنامه ماهیان لارویوروس را در برخی از کشورها حمایت کرده بود. با افزایش تلاش برای ریشهکن کردن مالاریا، سیاستگذاران ممکن است به این گزینهها بازگردند. بنابراین، ما شواهد پایه را برای برنامههای ماهی لارویوروس در کنترل مالاریا ارزیابی کردیم.
اهداف
ارزیابی اینکه آیا ازدیاد ماهیهای لارویوروس در زیستگاههای لارو آنوفل بر انتقال انگل پلاسمودیوم تاثیر میگذارد یا خیر. ما همچنین به دنبال خلاصهای از مطالعاتی بودیم که تاثیر ازدیاد ماهیهای لارویوروس را بر تراکم و حضور لارو آنوفل و شفیرهها در منابع آب ارزیابی میکنند.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماریهای عفونی در کاکرین (Cochrane Infectious Diseases Group Specialized Register)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ که در کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) منتشر شدند؛ MEDLINE (PubMed)؛ Embase (Ovid)؛ چکیده مقالات CABS؛ LILACS و متارجیستری از کارآزماییهای بالینی (mRCT ؛themetaRegister of Controlled Trials) را تا تاریخ 6 جولای 2017 جستوجو کردیم. ما فهرست منابع تمام مطالعات شناسایی شده را توسط این جستوجو بررسی کردیم. ما فهرست منابع مقالات مطالعه مروری و فهرست کتابشناختی کاملشده قبلی را برای بررسی مطالعات واجد شرایط مورد بررسی قرار دادیم. همچنین ما با محققان در این زمینه و نویسندگان مطالعاتی که معیارهای لازم را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مطالعات بالقوه برای گنجاندن در مطالعه و مطالعات در حال انجام داشتند، تماس گرفتیم. این مطالعه، یک بهروزرسانی از مطالعه مروری کاکرین است که در سال 2013 منتشر شده است.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomized Controlled Trials) و غیر RCTها، از جمله مطالعات کنترلشده قبل و بعد، سری زمانی کنترلشده و مطالعات سری زمانی منقطع کنترل شده از مناطق بومی مالاریا که ماهی را به عنوان یک کشنده لاریا larvicide معرفی کرده بودند، و مالاریا را در جامعه یا تراکم جمعیت بالغ آنوفل گزارش کردند. در غیاب شواهد مستقیم مربوط به اثرات انتقال، ما تجزیه و تحلیل ثانویه را در مطالعاتی انجام دادیم که تأثیر رواج ماهیان لارویوروس را بر تراکم یا وجود پشههای نابالغ آنوفل (به شکل لارو و شفیرهها) در منابع آب بررسی کردند تا تعیین شود که آیا این مداخله، بهطور بالقوه میتواند تحقیقات بیشتر را درباره کنترل حاملین مالاریا توجیه کند یا خیر.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور جداگانه عنوان و چکیده هر مقاله را غربالگری کردند و مطالعات بالقوه مرتبط را برای ورود به مطالعه با استفاده از فرم واجد شرایط بودن مورد بررسی قرار دادند. حداقل دو نویسنده مطالعه مروری بهطور مستقل دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) مطالعات انتخابشده را ارزیابی کردند. در صورتی که دادههای مرتبط نامشخص بوده یا گزارش نشده بودند، با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم تا مسئله روشن شود. ما دادهها را به صورت جداول ارائه دادیم و مطالعاتی را بررسی کردیم که اثرات رواج ماهیها را بر تراکم جمعیت نابالغ یا وجود آنها، یا هر دو، ارزیابی کردند. ما از روش GRADE برای بررسی اطمینان شواهد استفاده کردیم. ما همچنین بررسی کردیم که آیا مطالعات انتخابشده، عوارض جانبی ناشی از تاثیر رواج ماهی لارویوروس را روی گونههای بومی غیرهدف گزارش کردند یا خیر.
نتایج اصلی
ما هیچ مطالعهای را شناسایی نکردیم که اثرات رواج ماهی لارویوروس را بر پیامدهای اولیه این مطالعه مروری شامل عفونت مالاریا در جوامع مجاور، میزان تلقیح آنومولوژیک یا تراکم آنوفل بالغ، گزارش کند.
برای تجزیه و تحلیل ثانویه، ما اثرات رواج ماهی لارویوروس را بر تراکم و حضور لاروها و شفیرههای آنوفل در منابع آب آشامیدنی جامعه بررسی کردیم و 15 مطالعه کوچک را با دوره پیگیری 22 روز و 5 سال یافتیم. این مطالعات در سریلانکا (دو مطالعه)، هند (سه مطالعه)، اتیوپی (یک مطالعه)، کنیا (دو مطالعه)، سودان (یک مطالعه)، جزیره گراند کمور (یک مطالعه)، کره (دو مطالعه) اندونزی (یک مطالعه) و تاجیکستان (دو مطالعه) انجام گرفتند. این مطالعات در شرایط مختلف شامل آبهای محلی (مانند چاهها، مخازن آب خانگی، حوضچههای ماهی و استخرها (هفت مطالعه)؛ استخرهای رودخانهای زیر سدها (دو مطالعه))؛ شالیزارها (پنج مطالعه)؛ و کانالهای آب (دو مطالعه) انجام گرفت. تمام مطالعات انتخابشده در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قرار داشتند.
این مطالعه برای تعیین اینکه آیا ماهی لارویوروس، تراکم لارو و شفیرههای آنوفل را کاهش میدهد یا خیر، کافی نبود (12 مطالعه؛ دادههای ترکیبنشده؛ شواهد با اطمینان بسیار پائین) کافی نبود. بعضی مطالعات نشان دادند که سطوح بالای ماهیگیری به نظر میرسد افزایش جمعیت آنوفلهای نابالغ یا تعداد جمعیت آنوفلهای نابالغ را در مقایسه با کنترل، کاهش میدهد. با این حال، این یافته نامتناقض بود، و در مطالعاتی که کاهش جمعیت آنوفلهای نابالغ را نشان دادند، این تاثیر همیشه پایدار نبود. برعکس، برخی از مطالعات گزارش کردند که ماهیان لارویوروس، تعداد منابع آب دارای لاروها و شفیرههای آنوفل را کاهش دادند (پنج مطالعه؛ دادههای ترکیبنشده؛ شواهد با اطمینان پائین).
هیچکدام از مطالعات انتخابشده، اثرات ماهیهای لارویوروس را بر جمعیت محدود ماهیهای محلی یا گونههای دیگر گزارش نکردند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
ما نمیدانیم که آیا رواج ماهیهای لارویوروس، انتقال مالاریا یا تراکم جمعیت پنهان آنوفلهای بالغ را کاهش میدهد یا خیر.
در مطالعات تحقیقاتی که اثرات ورود ماهیان را به زیستگاههای لارو بالقوه ناقل مالاریا بر مراحل آنوفل نابالغ مورد بررسی قرار دادند، نشان داده شد که سطوح بالای ذخایر ماهی ممکن است در کوتاهمدت سبب کاهش تراکم یا حضور پشههای نابالغ آنوفل شود. ما نمیدانیم که آیا این انتقالها بر انتقال مالاریا تاثیر میگذارد یا خیر. تفسیر ما از شواهد موجود این است که کشورها نباید بر افزایش ماهی به عنوان یک عامل به تنهایی و مستقل بر لارو در هر منطقه دارای انتقال مالاریا، در خارج از محدوده تحقیق با استفاده از مطالعات میدانی یا طرحهای نیمهتجربی سرمایهگذاری کنند. چنین تحقیقاتی باید این اثرات را روی ماهیهای بومی و سایر گونههای غیرهدف نیز بررسی کنند.
خلاصه به زبان ساده
ماهیهایی که از لاروهای پشه برای پیشگیری از انتقال مالاریا تغذیه میکنند.
هدف این مطالعه مروری چیست؟
پشههای ماده بالغ آنوفل، انگلهای پلاسمودیوم را که باعث مالاریا میشوند، انتقال میدهند. هدف از این مطالعه مروری کاکرین این بود که بدانیم هدایت ماهیهایی که لاروهای پشه و شفیرهها (مراحل اولیه پشه ها) را میخورند، به داخل منابع آب نزدیک محل زندگی افراد، جمعیت پشههای آنوفل بالغ و در نتیجه تعداد افراد آلوده به انگلهای پلاسمودیوم را کاهش خواهد داد یا خیر.
پیامهای کلیدی
ما نمیدانیم که آیا معرفی ماهیهایی که لاروهای پشه و شفیرهها را میخورند، بر تعداد افراد مبتلا به مالاریا یا بر جمعیت پشههای بالغ آنوفل تاثیر میگذارد یا خیر.
چه چیزی در این مطالعه مروری بررسی شد؟
نویسندگان مطالعه مروری، تحقیقات موجود مربوط به معرفی ماهیهایی را که لارو میخوردند (لارویوروس)، در زیستگاههای لارو پشههای آنوفل در مناطقی که مالاریا رایج بود، بررسی کردند. پانزده مطالعه کوچک، اثرات ماهی لارویوروس را بر لاروها و شفیرههای آنوفل در زیستگاههای مختلف لارو، از جمله آبهای محلی (مانند چاهها، مخازن آب خانگی، حوضچههای ماهی و استخرها، هفت مطالعه)، استخرهای رودخانهای زیر سدها (دو مطالعه)، شالیزارها (چهار مطالعه) و کانالهای آب (دو مطالعه) را بررسی کردند. این مطالعات در سریلانکا (دو مطالعه)، هند (سه مطالعه)، اتیوپی (یک مطالعه)، کنیا (دو مطالعه)، سودان (یک مطالعه)، جزیره گراند کمور (یک مطالعه)، کره (دو مطالعه) اندونزی (یک مطالعه) و تاجیکستان (دو مطالعه) انجام شدند. این یک بهروزرسانی از مطالعه مروری 2013 کاکرین بوده و شامل برخی مطالعات منتشر نشده گذشته در تاجیکستان و یک کارآزمایی جدید در هند است.
نتایج اصلی این مطالعه مروری چه هستند؟
در تجزیه و تحلیل اصلی، ما هیچ مطالعهای نیافتیم که اثرات ماهی لارویوروس را بر جمعیت پشه بالغ آنوفل یا بر تعداد افراد مبتلا به انگلهای پلاسمودیوم بررسی کرده باشد. در تجزیه و تحلیل ما، اثر معرفی ماهی بر تعداد لارو و شفیره آنوفل در مجموعه آبها بررسی شد. این مطالعات نتایج غیرمستقیم تراکم پشههای نابالغ را به دست آوردند (12 مطالعه؛ دادههای ترکیبنشده؛ شواهد با اطمینان بسیار پائین). بعضی از مطالعات که تعداد منابع آب دارای لاروها و شفیرههای آنوفل را اندازهگیری کردند، کاهش تعداد دستههای لارو و شفیرهها را پس از معرفی ماهی گزارش کردند (پنج مطالعه؛ دادههای ترکیبنشده؛ شواهد با اطمینان پائین). هیچیک از این مطالعات انتخابشده، اثرات رواج ماهی لارویوروس را بر سایر گونههای بومی موجود بررسی نکردند، اما این مطالعات برای انجام این کار طراحی نشده بودند. تمام مطالعات انتخابشده، در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند.
پیش از سرمایهگذاری روی این مداخله، ما نیاز به تحقیق بیشتری داریم تا اثرات رواج ماهی لارویوروس را بر تعداد افراد مبتلا به مالاریا و بر جمعیت آنوفل بالغ تعیین کنیم. محققان نیاز به استفاده از طرحهای کنترل قدرتمند با تعداد مناسب محل دارند. علاوه بر این، محققان باید آسیبهای احتمالی رواج این ماهی را بر ماهیهای بومی و سایر گونههای غیرآنوفل بررسی کنند.
بهروزرسانی این مطالعه مروری چه تاریخی است؟
نویسندگان این مطالعه مروری، مطالعات منتشر شده را تا 6 جولای 2017 جستوجو کردند.