پیشینه
بسیاری از موارد افزایش تشخیص پوسیدگی دندان میان کودکان و نوجوانان به سطح اکلوزال دندانهای مولر دائمی خلفی محدود میشود. سیلانتهای دندانی (dental sealant) و وارنیش فلوراید (fluoride varnishe) از راهکارهای پیشگیرانه متداول برای جلوگیری از پوسیدگی است. اگرچه اثربخشی سیلانت و وارنیش فلوراید در کنترل پوسیدگی در مقایسه با عدم اعمال هیچ نوع مداخلهای در کارآزماییهای بالینی به اثبات رسیده و در مرورهای نظاممند خلاصه شده، اثربخشی نسبی این دو مداخله همواره در هالهای از ابهام باقیمانده است. این مطالعه مروری یک نسخه بهروز شده از اولین نسخه مرور منتشر شده در سال 2006 میلادی و آخرین نسخه بهروزشده آن در سال 2010 میلادی است.
اهداف
هدف اولیه:
• ارزیابی اثربخشی نسبی سیلانت فیشور در مقایسه با وارنیش فلوراید، یا سیلانت فیشور همراه وارنیش فلوراید در مقایسه با وارنیش فلوراید به تنهایی، به منظور پیشگیری از پوسیدگی دندان در سطح اکلوزال دندانهای دائمی کودکان و نوجوانان.
اهداف ثانویه:
• ارزیابی اینکه آیا اثربخشی تحت تاثیر انواع مواد استفاده شده در سیلانت و طول دوره پیگیری قرار دارد یا خیر.
• مستندسازی و گزارش دادههای مرتبط با عوارض جانبی ایجاد شده در اثر سیلانت و وارنیش فلوراید.
روش های جستجو
ما در تعدادی از پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی به جستوجو پرداختیم که عبارتند از: مرکز ثبت کارآزماییهای گروه سلامت دهان در کاکرین (Cochrane Oral Health Group Trials Register) (تا 18 دسامبر 2015)، پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (شماره 11، 2015)، MEDLINE via Ovid (از 1946 تا 18 دسامبر 2015) و EMBASE via Ovid (از 1980 تا 18 دسامبر 2015). ما همچنین به منظور دستیابی به کارآزماییهای در حال اجرا، در مرکز ثبت کارآزماییهای موسسه سلامت ملی آمریکا (به آدرس http://clinicaltrials.gov) و پلتفرم ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization (WHO) Clinical Trials Registry Platform) به جستوجو پرداختیم. ما به هنگام جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی، هیچ محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار لحاظ نکردیم. به منظور دستیابی به مطالعات مرتبط اضافی، فهرست منابع کارآزماییهای شناسایی شده و مقالات مروری را از نظر گذراندیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای کنترلشده تصادفی با حداقل 12 ماه دوره پیگیری را که به مقایسه سیلانت فیشور، یا سیلانت فیشور همراه وارنیش فلوراید با وارنیش فلوراید به تنهایی، با هدف پیشگیری از پوسیدگی در سطوح اکلوزال دندانهای پریمولر (آسیای کوچک) دائمی یا دندانهای مولر (آسیای بزرگ) دائمی، با مشارکت افراد دارای کمتر از 20 سال سن در شروع مطالعه پرداخته بودند، وارد مرور کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری به صورت مستقل از هم به غربالگری نتایج جستوجو، استخراج دادهها و ارزیابی خطر سوگیری (bias) مطالعات وارد شده به این مطالعه مروری پرداختند. ما تلاش کردیم تا برای به دست آوردن دادههای مبهم یا از دست رفته، با نویسندگان مطالعه تماس برقرار کنیم.
ما بر اساس نوع ماده مورد استفاده در سیلانت (سیلانت بر پایه رزین و سیلانت بر پایه گلاس آیونومر: گلاسآیونومر و گلاسآیونومر تعدیل شده با رزین) و دورههای مختلف پیگیری، مطالعات را گروهبندی و تحلیل کردیم. ما نسبت شانس (Odds Ratio) را برای بروز پوسیدگی یا عدم بروز پوسیدگی روی سطوح اکلوزال دندانهای مولر دائمی محاسبه کردیم. ما در مورد کارآزماییهای انجام شده براساس طرح تقسیم دهان (split-mouth design)، از نسبت شانس Becker-Balagtas استفاده کردیم. ما برای پیامدها و دادههای پیوسته، از میانگین و انحراف معیار برای محاسبه میانگین تفاوت استفاده کردیم. ما تمامی اندازهها را با 95% فاصله اطمینان (CI) به نمایش درآوردیم.
ما کیفیت شواهد را با استفاده از روشهای GRADE (رتبهبندی هر یک از توصیهها، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی) ارزیابی کردیم.
از آنجایی که دادههای مربوط به تنها 2 مطالعه تجمیع شده بودند، ما با استفاده از مدل اثر ثابت نسبت به اجرای متاآنالیز (meta-analysis) اقدام کردیم. ما برنامهریزی کرده بودیم در صورتی که بیش از 3 کارآزمایی در متاآنالیز وارد شده بودند، نسبت به اجرای متاآنالیز با استفاده از مدل اثرات تصادفی اقدام کنیم.
نتایج اصلی
در این مطالعه مروری، 8 کارآزمایی با 1746 شرکتکننده را وارد کردیم (4 کارآزمایی از زمان اجرای نسخه بهروز شده سال 2010 جدید بودند). 7 کارآزمایی (1127 شرکتکننده) به تحلیل کمک کردند و کودکانی که در آنها شرکت کرده بودند، در زمان شروع کارآزکایی، بین 5 تا 10 سال سن داشتند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در حال حاضر، دادههای متنوع بالینی و کمیابی در رابطه با مقایسه کاربردهای سیلانتها و وارنیش فلوراید در دسترس هستند. بنابراین، نتیجهگیری شفاف درباره تفاوتهای محتملالوقوع در رابطه با اثربخشی، برای جلوگیری یا کنترل پوسیدگیهای دندان روی سطوح اکلوزال دندانهای مولر دائمی امکانپذیر نیست. نتیجهگیریهای این نسخه از مطالعه مروری بهروز شده همانند نسخههای بهروز شده قبلی (در سال 2010)، باقی میمانند (نتیجهگیری جدیدی امکانپذیر نیست). ما پارهای از شواهد را با کیفیت پایین یافتیم که برتری کاربردهای سیلانتهای فیشور بر پایه رزین بر وارنیش فلوراید برای پیشگیری از پوسیدگیهای اکلوزال در دندانهای مولر دائمی را نشان میداد. شواهد با کیفیت پایین دیگری به نفع سیلانت بر پایه رزین و وارنیش فلوراید نسبت به وارنیش فلوراید به تنهایی یافتیم. با توجه به مقایسه گلاسآیونومتر سیلانت در مقابل وارنیش فلوراید، ما کیفیت شواهد مربوطه را در سطح بسیار پایینی ارزیابی کردیم و نتوانستیم به هیچ نتیجهای دست یابیم.
خلاصه به زبان ساده
سیلانتهای پیت و فیشور در مقابل وارنیشهای فلوراید برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در دندانهای دائمی کودکان و نوجوانان
سوال مطالعه مروری
این مطالعه مروری با هدف ارزیابی اینکه کدامیک از سیلانتهای دندانی (یا سیلانتها همراه با وارنیشهای فلوراید) یا وارنیشهای فلوراید برای کاهش پوسیدگی دندان بر سطوح جونده دندانهای خلفی دائمی در افراد جوان اثربخشتر هستند، انجام شده است.
پیشینه
اگرچه امروزه کودکان و نوجوانان دندانهای سالمتری نسبت به گذشته دارند، پوسیدگی دندان همواره یک مساله در میان برخی افراد و جمعیتها بوده و تعداد کثیری از افراد در سراسر جهان را دچار کرده است. اکثر پوسیدگی در کودکان و نوجوانان روی سطوح جونده دندانهای خلفی دائمی متمرکز است. درمانهای پیشگیرانه برای پوسیدگی دندان شامل مسواک زدن دندان با یک خمیردندان حاوی فلوراید، استفاده از مکملهای حاوی فلوراید (مانند قرصهای فلوراید) و استعمال سیلانتهای دندان و فلورایدهای موضعی در کلینیکهای دندانپزشکی هستند.
سیلانتهای دندانی به منظور ایجاد مانع فیزیکی که از رشد باکتری و تجمع تکههای غذا در شیارهای دندانهای خلفی جلوگیری میکند، به کار برده میشوند. مواد سیلانت متعددی در دسترس هستند: انواع اصلی کاربردی شامل سیلانتها بر پایه رزین و سیلانتهای گلاسآیونومر هستند. وارنیشهای فلوراید خمیرهای چسبناکی هستند که به صورت حرفهای روی دندانها، 2 تا 4 مرتبه در سال به کار برده می شوند.
انتخاب مطالعه
نویسندگان از گروه سلامت دهان کاکرین نسبت به انجام این مطالعه مروری از مطالعات موجود اقدام کردند و شواهد تا 18 دسامبر 2015 بهروز است. این مطالعه مروری نسخه بهروز شده از مطالعه مروری است که برای نخستینبار در سال 2006 میلادی منتشر شده و برای آخرین بار در سال 2010 میلادی بهروز شده بود.
ویژگیهای مطالعه
این مطالعه مروری شامل 8 مطالعه منتشر شده بین سالهای 2014-1984 است که در آنها 1746 شرکتکننده (1127 شرکتکننده وارد تحلیل شدند) به صورت تصادفی برای دریافت کاربردهای سیلانت دندانی (یا سیلانت همراه با وارنیش فلوراید) یا وارنیش فلوراید به تنهایی، به خدمت گرفته شده و میزان پوسیدگی دندان میان آنها مقایسه شد. شرکتکنندگان در شروع کارآزمایی بین 10-5 سال سن داشتند و نماینده جمعیت کلی بودند.
نتایج اصلی
برخی شواهد نشان دادند که استفاده از سیلانتها بر پایه رزین بر سطوح جونده دندانهای خلفی دائمی در کودکان در مقایسه با کاربردهای وارنیش فلوراید، ممکن است پوسیدگی دندان را در دندانهای دائمی کودکان به میزان 3.7% بعد از یک دوره 2 ساله، و تا 29% بعد از یک دوره 9 ساله کاهش دهد. استفاده از سیلانت بر پایه رزین همراه با وارنیش فلوراید بر سطوح جونده دندانهای خلفی دائمی در مقایسه با وارنیش فلوراید به تنهایی، ممکن است پوسیدگی دندان را به میزان 14.4% بعد از یک دوره 2 ساله کاهش دهد. اثرات بهکارگیری گلاسایونومرها ممکن است مشابه اثراتی باشد که به هنگام بهکارگیری وارنیش فلوراید مشاهده میشود، اما شواهدی که این مشابهت را میان مداخلات نشان میدهند، کیفیت پایینی دارند. 3 مطالعه گزارش کرده بودند که هیچ عوارض جانبیای که در اثر بهکارگیری سیلانتها یا وارنیش فلوراید به وجود آمده باشند، وجود نداشتند؛ سایر مطالعات به عوارض جانبی اشاره نکرده بودند.
کیفیت شواهد
شواهد در دسترس به لحاظ کیفیت، به دلیل کم بودن تعداد مطالعات وارد شده به مطالعه مروری و مسائل مربوط به روش اجرای مطالعات، پایین تا بسیار پایین ارزیابی شدند. به علاوه، اکثر مطالعات یک دوره پیگیری نسبتاً کوتاهی را گزارش کرده بودند.