پیشینه
بیاختیاری ادراری در زنان مشکلات سلامت و بار اقتصادی قابلتوجهای را بر جامعه ایجاد میکند. تزریق مواد حجمدهنده (bulking agents) در بافت اطراف حالب – پرییورترال- (Periurethral) یا تزریق ترانسیورترال (transurethral) یک پروسیجر جراحی با کمترین میزان تهاجم است که برای درمان بیاختیاری ادراری استرسی در زنان بزرگسال استفاده میشود.
اهداف
بررسی اثرات تزریق پرییورترال و ترانسیورترال بر شفابخشی (cure) یا بهبودی (improvement) بیاختیاری ادراری در زنان.
روش های جستجو
ما ثبت تخصصی کارآزماییها را در گروه بیاختیاری در کاکرین (8 نوامبر 2010 جستوجو شد) و همچنین فهرست منایع مقالات مرتبط را جستوچو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما همه کارآزماییهای تصادفی و کنترل شده (RCT) و شبه RCT را برای درمان بیاختیاری ادراری که در آنها حداقل یک بازوی مدیریت درمان، تزریق پرییورترال یا ترانسیورترال بود، در نظر گرفتیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری، مستقل از یکدیگر روششناسی کیفیت هر مطالعه را با استفاده از معیارهای صریح ارزیابی کردند. استخراج دادهها توسط این دو نویسنده مستقل از یکدیگر انجام شد. همچنین برای روشن شدن دادههای گزارش نشده، مستقیما از بررسیکنندگان کمک گرفته شد.
نتایج اصلی
با کنارگذاشتن دادههای تکراری، ما 14 کارآزمایی (با کنار گذاشتن یکی از آنها که بعدا از انتشار خارج شد و در این تحلیل وارد نشد) را شناسایی کردیم. این کارآزماییها شامل 2004 زن بود که معیارهای ورود به این بررسی را برداشتند. دادههای محدود موجود، برای متاآنالیز (meta-analysis) مناسب نبودند چون از کارآزماییهای جدا از هم به دست آمده بودند. کارآزماییها کوچک بودند و کلا کیفیت متوسطی داشتند.
یک کارآزمایی با 45 زن که درمان تزریقی را با درمان محافظهکارانه مقایسه کرده بود، منفعت اولیهای را برای درمان تزریقی در رابطه با درجه بیاختیاری (خطر نسبی (RR): 0.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 0.94) و کیفیت زندگی (میانگین تفاوت (MD): 0.54؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.16 تا 0.92) نشان داد. کارآزمایی دیگری که تزریق چربی اتولوگ را با پلاسبو مقایسه کرده بود، به دلیل ملاحظات ایمنی خیلی زود خاتمه یافت. دو کارآزمایی دیگر که تزریق را با مدیریت جراحی مقایسه کرده بودند، نشان دادند که در گروه جراحی، بهبود عینی بهتر و به لحاظ آماری معنادار وجود دارد (RR: 4.77؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.96 تا 11.64 و RR: 1.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.02 تا 2.79)، اگرچه دادههای کارآزمایی دومی با تحلیل قصد درمان (intention-to-treat analysis) به لحاظ آماری معنادار نبودند.
در هشت کارآزمایی مواد مختلف مقایسه شده و همه نتایج فاصله اطمینان وسیع داشتند. این مواد شامل ذرات سیلیکون، کلسیم هیدروکسی آپاتیت، اتیلن وینیل الکل، کُرههای کربنی (carbon spheres) و هیالورونیک اسید دکسترانومر (dextranomer hyaluronic acid) بودند که نسبت به کلاژن اثزبخشی بیشتر یا کمتری نداشتند. ترکیب هیالورونیک اسید دکسترانومر با میزان بالاتری از عوارض جانبی در محل تزریق همراه بود و این نتیجه معنادار بود ( عوارض جانبی با ترکیب هیالورونیک اسید 16 درصد بود درحالیکه در مورد کلاژن این مقدار صفر بود، RR: 37.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.34 تا 610.12) و این محصول اکنون از بازار خارج شده است.
مقایسه تزریق پرییورترال و ترانسیورترال نشان داد که پیامدهای هر دو روش تزریقی مشابه هستند؛ اما میزان بالاتری (البته به لحاظ آماری معنادار نبود) از عوارض جانبی زودرس در گروه پرییورترال دیده شد. در یک کارآزمایی با 30 زن نشان داده شد که یک مزیت ضعیف (به لحاظ کلینیکی معنادار نبود) در رضایت بیماران (البته دادهها برای تحلیل در RevMan مناسب نبودند) بعد از تزریق به میانه حالب (mid-urethral) در مقایسه با تزریق به گردن مثاله (bladder neck) وجود دارد؛ اما تفاوت فاحشی در سطح بیاختیاری وجود نداشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد موجود برای هدایت و راهنمای عملی در این زمینه کافی نیستند. علاوه بر این، یافتن این نکته که تزریق پلاسبوی سالین نسبت به مواد حجم دهنده بهبود علامتی مشابهی را ایجاد میکند؛ باعث شد سوالات بسیاری درباره مکانیسم هر نوع اثر مفید بهوجود آید. در یک کارآزمایی کوچک ذرات سیلیکون با تمرین و آموزش ماهیچههای کف لگن مقایسه شده بود و مشخص شد که ذرات سیلیکون منفعتی در حد سه ماه داشتند اما معلوم نبود که این اثر دائمی است یا خیر و البته این درمان با میزان بالاتری از احتباس اداری و سوزش ادرار- دیزوری- (dysuria) بعد از عمل همراه بود. بهبودی علامتی قابلتوجهی با درمانهای جراحی مشاهده شد، البته این مزایا باید در مقابل خطرات بالاتر احتمالی سنجیده شود. هیچ نتیجه روشن و دقیقی را نمیتوان از کارآزماییهایی که مواد مختلف را با هم مقایسه کرده بودند، به دست آورد؛ با این حال هیالورونیک اسید دکسترانومر با عوارض جانبی موضعی بالاتری همراه بود و البته برای این اندیکاسیون به لحاظ تجاری موجود نیست. شواهد موجود برای برتری تزریق در میانه حالب (mid-urethral) یا تزریق گردن مثانه کافی نیستند. در یک کارآزمایی نشان داده شد که تزریق پرییورترال چربی اتولوگ میتواند گاهی با عوارض جانبی جدی همراه باشد. همچنین یک بررسی و تفسیر اقتصادی مختصر (BEC ؛Brief Economic Commentary) نشاندهنده این است که در سه مطالعه مشخص شده تزریق مواد حجم دهنده ممکن است با هزینه-فایده بیشتری نسبت به اسلینگ رتروپوبیک میانه حالب (retropubic mid-urethral slings) و اسلینگ سنتی یا ترانسابراتور (transobturator or traditional sling) همراه باشد. البته این مقایسه وقتی صادق است که پروسیجرهای اسلینگ رتروپوبیک میانه حالب و اسلینگ سنتی یا ترانسابراتور به عنوان یک درمان اولیه در زنانی استفاده شود که تحرک زیادی (hypermobility) نداشته باشند یا زمانی که به عنوان پیگیری بعد از شکست جراحی، تزریق به عنوان حداقل کار درمانی استفاده شوند. به هر حال برای درمان اولیه بیاختیاری ادراری استرسی، مواد حجمدهنده حالب در مقایسه با اسلینگ سنتی زمانی که یک بیمار برای دوره طولانی، پیگیری (15 ماه بعد از جراحی) میشود، مقرون به صرفه نیستند.
خلاصه به زبان ساده
تزریق مواد حجمدهنده برای درمان بیاختیاری ادراری در زنان
بیاختیاری ادراری استرسی، نشت ادرار در زمان سرفه، خنده، عطسه یا ورزش است. مقدار قابل توجهی از درآمد زنان و خانوادههایشان صرف مدیریت بیاختیاری ادراری استرسی میشود. معمولا ماهیچهها یک کوسنی (cushion) را ایجاد میکنند که پایه مثانه را حمایت میکند و مجرای ادراری را میبندد (ادرار ازطریق آن از بدن خارج میشود). اگر چنین کوسنی نباشد، میتوان کوسنهای مصنوعی با مواد حجمدهنده تزریقی در ناحیه اطراف حالب ایجاد کرد. مرور چهارده کارآزمایی که شامل 2004 زن بود، نشاندهنده شواهد محدودی در این زمینه برای ازبین بردن بیاختیاری ادراری استرسی در زنان بود. درمانهای دیگر مانند جراحی ممکن است بهتر باشند. براساس هزینه، یک مرور مختصری از مطالعات اقتصادی پیشنهاد میکنند که تزریق کلاژن هزینه کمتری نسبت به جراحی دارد. البته وقتی که به عنوان درمان اولیه یا بعد از شکست جراحی اولیه، استفاده شود.