پیشینه
خدمات پیشگیری از بارداری میتواند اهداف تنظیم خانواده زنان مبتلا به HIV را همراه با پیشگیری از انتقال مادر به فرزند، برآورده سازد. بقای افراد مبتلا به HIV، به علت درمان آنتیرترووایرال افزایش یافته و زنان HIV مثبت بیشتری ممکن است تمایل به بچهدار شدن داشته باشند. مداخلات رفتاری شامل مشاوره یا آموزش، میتواند به زنان کمک کند تا یک شیوه ضد بارداری مناسب را انتخاب کرده و استفاده کنند.
اهداف
ما بهصورت نظاممند مطالعاتی را بررسی کردیم که مداخلات رفتاری را در زنان HIV مثبت برای آگاهی درباره انتخاب روش پیشگیری از بارداری، تشویق به استفاده از ضد بارداریها یا ترویج پیروی از یک رژیم پیشگیری از بارداری در نظر گرفته بودند.
روش های جستجو
ما تا 2 آگوست 2016، در MEDLINE ،CENTRAL ،Web of Science ،POPLINE ،ClinicalTrials.gov و ICTRP جستوجو کردیم. ما برای مرور اولیه، فهرست منابع و گزارشهای پروژه منتشرنشده را بررسی کرده و با محققان در این زمینه تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
مطالعات، مداخله رفتاری را بهمنظور بهبود مصرف ضدبارداریها برای تنظیم خانواده (FP) ارزیابی کرده بودند. مقایسه میتوانست با یک مداخله رفتاری دیگر، مراقبت معمول یا عدم مداخله انجام شده باشد. همچنین مطالعاتی را در نظر گرفتیم که زنان HIV مثبت را با زنان HIV منفی مقایسه کرده بودند. ما مطالعات غیر تصادفی را همانند کارآزماییهای کنترلشده تصادفی (RCT) انتخاب کردیم.
پیامدهای اولیه، شامل بارداری و استفاده از روشهای ضد بارداری مثل اتخاذ یک شیوه جدید یا افزایش استفاده یا ادامه شیوه کنونی بودند. پیامدهای ثانویه، آگاهی از اثربخشی روشهای پیشگیری از بارداری و تمایل (attitude) به پیشگیری از بارداری یا یک روش ضد بارداری خاص بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل دادهها را استخراج کردند. یک نفر دادهها را وارد RevMan کرده و دیگری دقت آنها را بررسی کرد. ما RCTها را بر مبنای اصول توصیهشده ارزیابی کردیم. برای مطالعات غیر تصادفی، کیفیت شواهد را با بهکارگیری مقیاس ارزیابی کیفیت نیوکاسل-اتاوا (Newcastle-Ottawa) سنجیدیم. ما با توجه به نیاز به کنترل عوامل مخدوشکننده در مطالعات غیر تصادفی، در صورت امکان از برآوردهای تعدیلشده حاصل از مدلها استفاده کردیم. در هنگام نبود تحلیلهای تعدیلشده (adjusted analyses)، نسبت شانس (OR) را با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه کردیم. ما به دلیل تنوع طراحی مطالعات و مداخلهها، متاآنالیز انجام ندادیم.
نتایج اصلی
با 3 گزارش تازه، 10 مطالعه از هفت کشور آفریقایی واجد معیارهای انتخاب ما بودند. هشت مطالعه غیر تصادفی شامل 8980 شرکتکننده بودند. دو RCT خوشهای دارای 7136 شرکتکننده از 36 ناحیه بودند. سه مطالعه، یک مداخله FP خاص را در برابر مراقبت معمول قیاس کرده بودند؛ سه مطالعه، خدمات FP همراه با خدمات HIV را بررسی کرده و چهار مورد، پیامدهای مربوط به زنان HIV مثبت و HIV منفی را مقایسه کرده بودند.
مداخله ویژه در چهار مطالعه که شواهدی با کیفیت بالا یا متوسط داشتند، با استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری یا حاملگی مرتبط بود. مطالعهای از نیجریه، خدمات FP بهبودیافته را در مقابل خدمات FP پایه سنجیده بود. تمام مناطق دارای خدمات یکپارچه FP و HIV بودند. احتمال بهکارگیری یک شیوه پیشگیری از بارداری نوین در زنانی که خدمات بهبودیافته را دریافت کردند، بیش از زنان دارای خدمات پایه بود (OR: 2.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.31 تا 4.72). یک کارآزمایی خوشهای که در کنیا انجام گرفته بود، خدمات یکپارچه FP و HIV را با ارجاع استاندارد به کلینیک FP جداگانه قیاس کرده بود. زنان دارای خدمات یکپارچه، تمایل بیشتری به استفاده از شیوههای ضدبارداری مؤثرتر داشتند (OR تطابقیافته: 1.81؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.24 تا 2.63). RCT خوشهای دیگری، پیشگیری از HIV و مداخله FP را با مراقبت معمول در کنیا، نامیبیا و تانزانیا مقایسه کرده بود. در زنان تانزانیایی، احتمال بهکارگیری روشهای پیشگیری از بارداری بسیار مؤثر در نواحی مداخله ویژه بیشتر بود (OR تطابقیافته: 2.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.24 تا 4.10). آنها آمیزش محافظتنشده (بدون استفاده از کاندوم) را در آخرین رابطه جنسی خود کمتر گزارش کرده بودند (OR تطابقیافته: 0.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.14 تا 0.40). احتمال اعلام هرگونه آمیزش محافظتنشده طی دو هفته گذشته توسط زنان در این سه کشور، در نواحی مداخله ویژه کمتر بود (OR تطابقیافته: 0.56؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.32 تا 0.99). یک مطالعه در ساحل عاج، خدمات FP و HIV را ادغام کرده بود. زنان HIV مثبت در قیاس با زنان HIV منفی، دارای میزان پائینتری از بارداری ناخواسته بودند؛ اما این امر در مورد بارداری کلی صدق نمیکرد (1.07 در مقابل 2.38؛ P گزارششده: 0.023).
نتیجهگیریهای نویسندگان
مطالعات از سال 2009، روی استفاده از روشهای جدید یا مؤثرتر پیشگیری از بارداری تمرکز کردهاند. در این گزارشهای جدیدتر، تمرین شیوههای FP و مشاوره رایجتر بود که ممکن است مداخله را تقویت کرده و توانایی برآورده کردن نیازهای مراجعان را بهبود بخشد. کیفیت شواهد حاصل از مطالعات جدیدتر، متوسط و کیفیت مطالعات مربوط به دهه 1990، پائین بود.
پژوهشهای تطبیقی دربرگیرنده مشاوره پیشگیری از بارداری برای زنان HIV مثبت، محدود بودند. موضوع FP، نیازمند راههای بهتری برای کمک به انتخاب روش ضد بارداری مناسب و ادامه بهکارگیری این روش در زنان است. احتیاج به بهبود شیوههای مشاوره، به خصوص در محیطهای با منابع محدود مانند کلینیکهایی که روی افراد مبتلا به HIV متمرکز هستند، وجود دارد.
خلاصه به زبان ساده
برنامههای تنظیم خانواده برای زنان مبتلا به HIV
پیشینه
خدمات تنظیم خانواده میتواند به زنان مبتلا به HIV کمک کند تا از روشهای کنترل زاد و ولد استفاده کرده و از بارداریهای ناخواسته پیشگیری کنند. امروزه افراد مبتلا به HIV به علت درمان بهتر، عمر طولانیتری دارند. زنان HIV مثبت بیشتری خواهان انتخاب بچهدار شدن یا نشدن و زمان آن هستند.
روشهای جستوجو
ما تا 2 آگوست 2016 بهدنبال مطالعات مربوط به برنامههای تنظیم خانواده برای زنان HIV مثبت، جستوجوی رایانهای انجام دادیم. این خدمات قابل مقایسه با یک برنامه متفاوت، مراقبت معمول یا عدم مشاوره بودند. همچنین این مطالعات، زنان HIV مثبت و HIV منفی را مقایسه کرده بودند. ما تلاش کردیم که نتایج تطابقیافته را با عوامل تأثیرگذار بر پیامدها بیابیم. در غیر اینصورت، از دادههای تطابقنیافته بهره بردیم. ما کیفیت تحقیقات را ارزیابی کردیم.
نتایج
ما سه مطالعه جدید را انتخاب کرده و در مجموع 10 مطالعه داشتیم. این مطالعات، دارای 16116 شرکتکننده از هفت کشور آفریقایی بودند. سه مطالعه، یک برنامه FP بهبودیافته را در برابر مراقبت معمول قیاس کرده بودند؛ سه مطالعه، خدمات FP همراه با خدمات HIV را بررسی کرده و چهار مورد، زنان HIV مثبت را در مقابل زنان HIV منفی مطالعه کرده بودند.
برنامه ویژه در چهار مطالعه که شواهدی با کیفیت خوب داشتند، با استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری یا حاملگی مرتبط بود. در نیجریه، خدمات FP و HIV را یکپارچه کرده بودند. احتمال بهکارگیری یک شیوه پیشگیری از بارداری نوین در زنانی که خدمات FP بهبودیافته دریافت کردند، بیش از زنان دارای خدمات FP پایه بود. یک کارآزمایی در کنیا، FP همراه با مراقبت HIV را با ارجاع استاندارد به یک کلینیک FP جداگانه قیاس کرده بود. زنان دارای خدمات یکپارچه نسبت به کسانی که به جای دیگری برای FP مراجعه کرده بودند، تمایل بیشتری به استفاده از شیوههای ضد بارداری مؤثرتر داشتند. یک مطالعه در کنیا، نامیبیا و تانزانیا، پیشگیری از HIV و برنامه FP را آزموده بود. زنانی که در تانزانیا برنامه ویژه دریافت کردند بیشتر از زنان دارای مراقبت معمول، از روشهای کنترل موالید مؤثر استفاده کرده بودند. همچنین زنان دارای برنامه پیشگیرانه، کمتر آمیزش محافظتنشده در دو هفته گذشته را گزارش کرده بودند. یک مطالعه از ساحل عاج، خدمات FP را با آزمایش HIV ادغام کرده بود. نرخ حاملگی برای زنان HIV مثبت و HIV منفی، یکسان بود؛ اما افراد زنان HIV-مثبت، دارای بارداریهای ناخواسته کمتری بودند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
کیفیت مطالعات از 2009 به بعد، بهتر از مطالعات مربوط به دهه 1990 بود. تمرین FP و مشاوره در آنها رایجتر بود که خدمات FP را تقویت کند. پژوهشهای دربرگیرنده مشاوره پیشگیری از بارداری برای زنان HIV مثبت، همچنان محدود بودند. شیوههای مشاوره بهتر، به انتخاب و بهکارگیری یک روش پیشگیری از بارداری در زنان کمک میکنند. این نیاز به خصوص در نواحی دارای منابع محدود مانند کلینیکهای HIV، بیشتر است.