جراحی لاپاراسکوپیک منجر به پیشرفت‌های بالینی در بسیاری از زمینه‌های جراحی شده است. با این وجود، این جراحی نیازمند استفاده از انواع تروکارها (trocars) است که ممکن است منجر به بروز عوارض جانبی و همچنین درد بعد از عمل شود. این عوارض جانبی عبارتند از آسیب‌های وریدی و احشایی داخل شکمی، خونریزی اطراف تروکار، فتق و عفونت. بسیاری از این عوارض از جمله آسیب وریدی و احشایی به ندرت اتفاق می‌افتند، اما ممکن است زندگی فرد را تهدید کنند. بنابراین، مهم است بدانیم که چطور می‌توان از بروز هر یک از انواع این عوارض جلوگیری کرد. فرض بر آن است که عوارض مربوط به تروکار و درد بعد از عمل ممکن است مربوط به انواع خاصی از تروکارها باشند. این مطالعه مروری نظام‌مند با هدف بهبود ایمنی بیمار از طریق تعیین انواعی از تروکارها طراحی شده که به احتمال کمتری منجر به بروز عوارض و درد بعد از عمل می‌شوند.

تجزیه و تحلیل میزان بروز عوارض مربوط به تروکارها و درد بعد از عمل برای انواع مختلفی از تروکارها که در افراد تحت جراحی با لاپاراسکوپی صرف نظر از موقعیت، استفاده شده‌اند.

دو کتابدار باتجربه نسبت به اجرای جست‌وجو برای دستیابی به کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCTs؛ Randomised Controlled Trials) در پایگاه ثبت تخصصی شده گروه اختلالات قاعدگی و قدرت پایین باروری (Menstrual Disorders and Subfertility Group Specialised Register)؛ پایگاه کارآزمایی‌های بالینی ثبت شده کاکرین؛ (Cochrane Central Register of Controlled Trials ؛CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ PsycINFO؛ CINAHL؛ CDSR و DARE (تا 26 می 2015) پرداختند. ما پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌ها و فهرست منابع کارآزمایی‌ها و مقالات مطالعات مروری را بررسی کرده و از نزدیک با کارشناسان محتوایی ارتباط برقرار کردیم.

RCTهایی که به مقایسه میزان عوارض مربوط به تروکارها و درد بعد از عمل برای انواع مختلفی از تروکارها، در افرادی که تحت جراحی لاپاراسکوپی قرار گرفته بودند، پرداخته بودند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از عوارض جدی مربوط به تروکار، از جمله مرگ، تبدیل به دلیل بروز هر نوع عارضه جانبی مربوط به تروکار، آسیب احشایی، آسیب وریدی و سایر انواع آسیب‌هایی که مستلزم بستری تحت مدیریت واحد خدمات ویژه (ICU) یا یک مداخله اضافی مبتنی بر جراحی، آندوسکوپی یا رادیوگرافی است. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از عوارض خفیف مربوط به تروکار و درد بعد از عمل. ما کارآزمایی‌هایی را که به مطالعه برش‌های غیرمتعارف لاپاراسکوپی پرداخته بودند، از مطالعه مروری خارج کردیم.

دو نویسنده مطالعه مروری به صورت مستقل نسبت به انتخاب مطالعه، ارزیابی خطر سوگیری (Bias) و استخراج داده‌ها اقدام کردند. ما برای ارزیابی کیفیت کلی شواهد از GRADE استفاده کردیم. ما هر جا که امکان‌پذیر بود نسبت به اجرای تجزیه و تحلیل‌های حساسیت و بررسی ناسازگاری اقدام کردیم.

ما 7 RCT (654 شرکت‌کننده) را وارد مطالعه مروری کردیم. 1 RCT به مطالعه 4 نوع مختلف از تروکارها پرداخته بود، در حالی که 6 کارآزمایی دیگر به مطالعه 2 نوع مختلف از تروکارها پرداخته بودند. تروکارهایی که آزمایش شده بودند، عبارت بودند از: تروکارهای با گسترش شعاعی (radialy expanding) در مقابل تروکارهای برشی (cutting) (6 مطالعه؛ 604 شرکت‌کننده)، تروکارهای مخروطی با نوک ضخیم (conical blunt-tipped) در مقابل تروکارهای برشی (2 مطالعه؛ 72 شرکت‌کننده)، تروکارهای با گسترش شعاعی در مقابل تروکارهای مخروطی با نوک ضخیم (1 مطالعه؛ 28 شرکت‌کننده) و تروکار با تیغه واحد در مقابل تروکار با تیغه هرمی (1 مطالعه؛ 28 شرکت‌کننده). کیفیت شواهد بسیار پائین بود: محدودیت‌ها عبارت بودند از قدرت ناکافی، عوارض بسیار جدی و داده‌های پیامدی ناقص.
پیامدهای اولیه
4 مورد از مطالعات منتخب، آسیب احشایی و وریدی را گزارش کرده بودند (571 شرکت‌کننده) که 2 مورد از پیامدهای اولیه مطالعه مروری را در برمی‌گیرد. این کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده، 473 شرکت‌کننده را بررسی کرده بودند که در مواردی از تروکارهای با گسترش شعاعی در مقابل تروکارهای برشی استفاده شده بود. ما هیچ شواهدی مبنی بر وجود تفاوت در وقوع آسیب احشایی (نسبت شانس بروز پِتُو (Peto OR): 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 15.32) و آسیب وریدی (Peto OR بروز: 0.14؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.0 تا 7.16) نیافتیم، به طوری که شواهد مربوط به هر دو، کیفیت بسیار پائینی داشتند. با وجود این، وقوع این نوع آسیب‌ها بسیار پائین بودند (برای مثال 2 مورد آسیب احشایی و 1 مورد آسیب وریدی برای تمامی مطالعات منتخب). هیچ موردی از وقوع هر یک از آسیب‌های احشایی یا وریدی در هیچ یک از مقایسه‌های به عمل آمده میان انواع تروکارها وجود نداشت. هیچ‌یک از مطالعات هیچ‌یک از سایر انواع پیامدهای اولیه، از جمله مرگ، تبدیل به لاپاراتومی، پذیرش در بخش خدمات ویژه یا هر نوع مداخله مجدد را گزارش نکرده بودند.
پیامدهای ثانویه
در رابطه با خونریزی اطراف تروکار، استفاده از تروکارهای با گسترش شعاعی در مقایسه با تروکارهای برشی با خطرخونریزی اطراف تروکار کمتری همراه است (Peto OR بروز: 0.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.14 تا 0.54؛ 5 مطالعه؛ 553 شرکت‌کننده؛ شواهد با کفیت بسیار پائین). این یافته پیشنهاد می‌کند در صورتی که خطرخونریزی اطراف تروکار در موارد استفاده از تروکارهای برشی 11.5% تخمین زده شود، این خطر در موارد استفاده از تروکارهای با گسترش شعاعی 3.5% خواهد بود. برای نتیجه‌گیری با توجه به سایر انواع تروکارها، عوارض جانبی منتسب به آن‌ها و درد بعد از عمل شواهد کافی وجود نداشت. به همین ترتیب هیچ مطالعه‌ای داده‌های مناسب برای تجزیه و تحلیل را گزارش نکرده بود.

در مقایسه انواع تروکارها با یکدیگر، داده‌های کافی در خصوص پشتیبانی از عوارض جدی مربوط به تروکارها، از جمله آسیب احشایی و وریدی، وجود نداشتند. با وجود این، در زمان تفسیر این نتایج رعایت جانب احتیاط به شدت توصیه می‌شود. زیرا وقوع عوارض جانبی ایجاد شده به دنبال استفاده از یک تروکار بسیار پائین بود. شواهد بسیار پائینی در رابطه با عوارض مربوط به تروکار وجود داشت که پیشنهاد می‌کرد استفاده از تروکارهای با گسترش شعاعی در مقایسه با تروکارهای برشی منجر به کاهش وقوع خونریزی در اطراف تروکار می‌شود. اینگونه نظر می‌رسد که این پیامدهای ثانویه دارای اهمیت بالینی کمتری باشند.
برای پاسخ به سوال مطرح شده در این مرور، انجام مطالعات بزرگ و با طرح خوب و بر پایه مشاهده ضروری است، زیرا عوارض جدی از جمله آسیب احشایی و وریدی به شدت نادر هستند. با وجود این، برای سایر پیامدها از جمله هرنی اطراف تروکار، خونریزی یا عفونت نیز ممکن است به اجرای مطالعات بزرگ بر پایه مشاهده نیاز باشد. برای پاسخ به این سوالات، توصیه می‌شود برای ثبت این نوع از عوارض ایجاد شده ناشی از جراحی لاپاراسکوپی یک شبکه بین‌المللی راه‌اندازی شود.