استعمال دخانیات بدون دود (ST) میتواند منجر به وابستگی به دخانیات شده و مصرف طولانیمدت آن ممکن است مشکلات سلامتی مانند بیماری لثه، سرطان و بیماریهای عروق مغزی و قلبی را در پی داشته باشد.
بررسی تأثیرات مداخلات رفتاری و دارویی برای درمان استعمال دخانیات بدون دود (ST).
ما ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین ( Cochrane Tobacco Addiction Group specialised register) را در ماه جون 2015 جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی مربوط به مداخلات رفتاری یا دارویی برای کمک به مصرفکنندگان ST جهت ترک استعمال دخانیات با پیگیری حداقل شش ماه.
ما روشهای استاندارد روششناسی مورد نظر بنیاد همکاری کاکرین را به کار بردیم. ما پیامدهای مربوط به خطر نسبی (RR) را به شکل خلاصه آوردیم. در خصوص زیرگروههای مربوط به کارآزماییها با انواع مشابه مداخله و بدون ناهمگونی آماری قابلملاحظه، تأثیرات ادغامشده را با استفاده از روش اثر ثابت منتل - هنتزال (Mantel-Haenszel fixed-effect) ارزیابی کردیم.
ما 34 کارآزمایی را که عملکرد آنها طبق معیارهای ورود به مطالعه بود، شناسایی کردیم که از میان آنها تعداد 9 کارآزمایی برای این بهروزرسانی، جدید بودند و بیش از 16 هزار شرکتکننده را نمایندگی میکردند. کیفیت شواهد مربوط به دو مطالعه در سطح متوسط بود که این امر نشان میدهد Varenicline موجب افزایش میزان ترک ST میشود (خطر نسبی (RR): 1.34؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.08 تا 1.68؛ 507 شرکتکننده). نتایج کلی به دست آمده از دو کارآزمایی درباره بوپروپیون، نشانی از تأثیر مثبت درمان طی شش ماه یا بیشتر در بر نداشت (RR: 0.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.54 تا 1.44؛ 293 شرکتکننده)، اما فاصله اطمینان گسترده بود. در هیچکدام از گروههای دریافتکننده نیکوتین (پنج کارآزمایی؛ RR: 1.13؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.93 تا 1.37؛ 1083 شرکتکننده) و گروههای دریافتکننده آدامس نیکوتیندار (دو کارآزمایی؛ RR: 0.99؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.68 تا 1.43؛ 310 شرکتکننده) افزایش میزان ترک مصرف دخانیات مشاهده نشد. پنج مطالعه ادغامشده درباره قرصهای نیکوتیندار از افزایش میزان ترک مصرف دخانیات حکایت داشتند (RR: 1.36؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.17 تا 1.59؛ 1529 شرکتکننده)، اما سطح اطمینان به این برآورد پائین است، زیرا پیامد بهدست آمده، نسبت به حذف این سه کارآزمایی که در آنها از کنترل دارونما استفاده نشده بود، حساس است.
در میان 17 کارآزمایی مربوط به مداخلات رفتاری، ناهمگونی آماری مشهود بود: در 8 مورد از این کارآزماییها مزایای آماری و بالینی قابلملاحظه گزارش شده بود؛ شش کارآزمایی مزیتهایی در بر داشتند، اما این امر، با توجه به گستردگی CIs و صرفنظر از معنادار بودن آماری لحاظ شده بود. سه کارآزمایی نیز مداخلات و میزان کنترل ترک مصرف دخانیات یکسان و CIهای نسبتا پایینی داشتند. در طراحی این مطالعه (تصادفیسازی فردی یا خوشهای) اشارهای به ناهمگونی نشده بود؛ اعم از شرکتکنندگانی که به دلیل علاقهشان به ترک مصرف دخانیات انتخاب شده بودند یا اجزای خاص مداخله. در تجزیه و تحلیلی که پس از دریافت دادهها از یک زیرگروه انجام شد، کارآزماییهای مربوط به مداخلات رفتاری که با پشتیبانی تلفنی ادغام شده بودند، با یا بدون آزمون شفاهی و بازخورد، تأثیر بیشتری داشتند، اما آزمون شفاهی و بازخورد به تنهایی فایدهای به همراه نداشتند.
در یک کارآزمایی، عملکرد وبسایت تعاملی، بیش از یک وبسایت ایستا موجب افزایش میزان ترک مصرف دخانیات شد. پیامد یک کارآزمایی که در آن، ترک فوری مصرف دخانیات با استفاده از پچ نیکوتیندار در برابر روش کاهش با استفاده از قرص نیکوتیندار یا تغییر برند مقایسه شده بود، نشان داد گروهی که به ترک ناگهانی مصرف دخانیات مبادرت کرده بودند، در این راه موفقیت بیشتری به دست آوردند.
وارنیکلین، قرصهای نیکوتیندار و مداخلات رفتاری ممکن است مصرفکنندگان ST را برای ترک مصرف دخانیات یاری بخشند. اطمینان به نتایج مربوط به قرصهای نیکوتیندار محدود است. اطمینان به میزان تأثیر مداخلات رفتاری نیز محدود است؛ چراکه اجزای مداخلات رفتاری که در اثربخشی آنها سهیم باشند، مشخص نیست.