سوال مطالعه مروری
شواهد مربوط به تاثیرات هپارینهای با وزن مولکولی پائین را بر مدیریت بحرانهای انسداد عروقی (vaso‐occlusive) در افراد مبتلا به بیماری سلولهای داسیشکل (sickle cell disease) مرور کردیم. این یک نسخه بهروز شده از نسخه منتشر شده قبلی این مرور است.
پیشینه
بیماری سلول داسیشکل یکی از شایعترین و جدیترین اختلالات خونی ژنتیکی در جهان است. به دنبال تغییر در ژن هموگلوبین، سلولهای قرمز خون به سلولهایی با شکل داس تغییر شکل میدهند. این سلولهای قرمز خون داسیشکل با عوارض متعددی همراه هستند که بحرانهای انسداد عروقی از آن جملهاند. در این نوع بحران، سلولهای قرمز خون داسیشکل تمایل دارند با یکدیگر تشکیل لخته خونی داده و جریان خون را مسدود سازند که این امر منجر به ایجاد درد در ارگانی میشود که درگیر است. این درد بسیار ناتوان کننده است و معمولا در چنین شرایطی استفاده از مورفین (morphine) را الزامی میکند. دارویی که از لخته شدن خون در رگها پیشگیری کند، ممکن است سهم موثری در شیوههای درمانی موجود برای بحرانهای انسداد عروقی داشته باشد.
تاریخ جستوجو
شواهد تا این زمان بهروز است: 28 سپتامبر 2015.
ویژگیهای مطالعه
این مرور متشکل از دو مطالعه است که 287 نفر را دربرگرفته و به مدت هفت روز به طول انجامیدهاند. یک مطالعه 253 نفر (با سن تقریبی 22 سال) مبتلا به بیماری سلول داسیشکل را شامل شده و به مقایسه تینزاپارین (tinzaparin) با دارونما (placebo) پرداخته بود، به گونهای که افراد به صورت تصادفی برای قرار گرفتن در هر یک از دو شیوه درمانی انتخاب شده بودند. مطالعه دیگر با حدود 34 شرکتکننده (با سن تقریبی 27 سال) کوچکتر بوده و به مقایسه دالتپارین (dalteparin) در برابر دارونما پرداخته بود.
نتایج کلیدی
استفاده از تینزاپارین، تعداد روزهای بستری در بیمارستان و درد (و شدت درد) را با سرعت بیشتری کاهش میدهد. دو مورد خونریزی خفیف در گروه تحت درمان با تینزاپارین در برابر گروه تحت درمان با دارونما (بدون مورد) گزارش شد. دادههای مربوط به اثربخشی دالتپارین بسیار محدود بوده و تنها نتایج مربوط به شدت درد را گزارش کرده بود، به گونهای که در درمان با دالتپارین در مقایسه با دارونما شدت درد به میزان بیشتری کاهش یافته بود. این دادهها برای حمایت از نتیجهگیری مبنی بر اینکه هپارینهای با وزن مولکولی پائین در درمان انسداد عروقی در افراد مبتلا به بیماری سلول داسیشکل اثربخش هستند، کافی نیستند. برای تایید یا رد نتایج به دست آمده از این مطالعه تکی، انجام مطالعات بیشتر با انواع مختلفی از هپارینهای با وزن مولکولی پائین که در اشکال مختلفی از بیماری سلول داسیشکل استفاده شده باشد، ضروری است. بحرانهای انسداد عروقی میتوانند به شدت ناتوان کننده بوده و اثر قابل توجهی بر کیفیت زندگی داشته باشند، بنابراین مهم است که بدانیم هپارینها با وزن مولکولی پائین ممکن است به عنوان یک شیوه درمانی موثر با عوارض جانبی کم به کار گرفته شوند یا خیر.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد مربوط به قسمت عمدهای از پیامدها در سطح بسیار پائین بود که علت عمده آن به وجود خطر سوگیری (bias) در مطالعات (برای مثال مبهم بودن شیوه کورسازی) یا کوچک بودن حجم نمونه باز میگردد.