پیشینه
روتاتور کاف (rotator cuff)، گروهی از تاندونها هستند که مفصل شانه را در جای خود نگه میدارند تا افراد بتوانند بازوی خود را بلند کرده و به بالای سر ببرند. برخی از افراد میتوانند در شانه خود، دچار درد مرتبط با سائیدگی و پارگی روتاتور کاف شوند. همچنین ممکن است التهاب تاندونها یا بورس (bursa) (قسمت دیگری از شانه که به حرکت آن کمک میکند) شانه، و فشار روی تاندونها با بالا رفتن استخوان هنگام بالا بردن بازو (گیرافتادگی شانه) وجود داشته باشد. این درد اغلب با خوابیدن روی شانه آسیبدیده و حرکت شانه در جهات خاص، بدتر میشود.
جراحی روی روتاتور کاف شما، ممکن است شامل برداشتن بخشی از استخوان برای رفع فشار از روی تاندونهای روتاتور کاف (آکرومیوپلاستی (acromioplasty))، برداشتن بورس متورم یا ملتهب (کیسه کوچکی از مایع که مفصل شانه را میپوشاند)، و برداشتن بافت یا استخوان آسیبدیده برای پهن کردن فضایی باشد که تاندونها از آنجا عبور میکنند (برداشتن فشار سابآکرومیال). اغلب جراحیهای روتاتور کاف در حال حاضر بهصورت آرتروسکوپی انجام میشوند (ابزارهای جراحی از طریق یک برش کوچک یا سوراخ کلید برای انجام عمل جراحی جاگذاری میشوند).
ویژگیهای مطالعه
این مرور کاکرین تا 22 اکتبر 2018 بهروز است. کارآزماییها، در بیمارستانهایی در دانمارک، فنلاند، آلمان، نروژ، سوئد و UK انجام شدند. ما هشت کارآزمایی را وارد کردیم (1062 شرکتکننده)، که به مقایسه عمل جراحی با عمل جراحی بدون اثر (جعلی) یا سایر درمانهای غیر‐جراحی، مانند ورزش در افراد مبتلا به گیرافتادگی تاندونهای روتاتور کاف شانه پرداختند.
تعداد شرکتکنندگان بین 42 تا 313، با میانگین سنی 42 تا 65 سال، و مدت پیگیری از یک سال تا 12 الی 13 سال متغیر بودند. پنج کارآزمایی منابع مالی خود را گزارش ندادند، سه کارآزمایی از موسسات غیر‐تجاری حمایت مالی دریافت کردند و حمایت مالی از یک نویسنده کارآزمایی، از طریق یک شرکت ابزارآلات انجام شد.
نتایج اصلی
دو کارآزمایی (506 شرکتکننده) معیارهای ما را برای ورود به مقایسه اصلی ما، یعنی عمل جراحی در برابر دارونما (placebo)، داشتند. برداشتن فشار سابآکرومیال منجر به منفعت اندکی برای افراد در یک سال پیگیری شد.
درد (نمرات پائینتر به معنای درد کمتر)
بهبودی تا 3% (3% بدتر تا 8% بهتر)، یا 0.26 نقطه در مقیاس صفر تا 10.
‐ درد در افرادی که دارونما دریافت کردند، 2.9 نقطه رتبهبندی شد.
‐ درد در افرادی که عمل جراحی داشتند، 2.6 نقطه رتبهبندی شد.
عملکرد (0 تا 100؛ نمرات بالاتر به معنای عملکرد بهتر)
بهبودی تا 3% (1% بدتر تا 7% بهتر)، یا 3 نقطه در مقیاس صفر تا 100.
‐ عملکرد افرادی که دارونما دریافت کردند، 69 نقطه رتبهبندی شد.
‐ عملکرد افرادی که عمل جراحی داشتند، 72 نقطه رتبهبندی شد.
موفقیت درمان (بسیار بهتر یا بدون هیچ مشکلی)
5 درصد افراد بیشتری، درمان خود را موفقیتآمیز رتبهبندی کردند (5% کمتر تا 16% بیشتر)، یا پنج نفر بیشتر در هر 100 نفر.
66 نفر از هر 100 نفر، درمان را پس از پروسیجر دارونما، موفقیتآمیز در نظر گرفتند.
71 نفر از هر 100 نفر، درمان را پس از عمل جراحی، موفقیتآمیز در نظر گرفتند.
کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (نمرات بالاتر به معنای کیفیت زندگی بهتر)
2 درصد (8% بدتر تا 4% بهتر) بدتر، یا 0.02 نقطه بدتر در مقیاس 0.59‐ تا 1.
‐ کیفیت زندگی در افرادی که دارونما دریافت کردند، 0.73 نقطه رتبهبندی شد.
‐ کیفیت زندگی در افرادی که عمل جراحی داشتند، 0.71 نقطه رتبهبندی شد.
عوارض جانبی
1 درصد کمتر از افراد (4% کمتر تا 3% بیشتر) دچار عوارض جانبی مرتبط با عمل جراحی شدند.
4 نفر از هر 100 نفر، عوارض جانبی پس از دارونما را گزارش کردند.
3 نفر از هر 100 نفر، عوارض جانبی پس از عمل جراحی را گزارش کردند.
عوارض جانبی جدی
هیچ عارضه جانبی جدی در این کارآزماییها گزارش نشد. در مطالعات مشاهدهای، میزان عوارض جانبی جدی بین 0.5% و 0.6% بود.
5 یا 6 نفر از هر 1000 نفر، دچار یک عارضه جانبی جدی پس از عمل جراحی شدند.
قطعیت شواهد
در افراد مبتلا به گیرافتادگی دردناک شانه، شواهدی با قطعیت بالا نشان میدهند که عمل جراحی برای برداشتن فشار سابآکرومیال منجر به بهبود درد، عملکرد یا کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در مقایسه با عمل جراحی ساختگی نمیشود و شواهدی با کیفیت متوسط (به علت عدم دقت کاهش یافت)، هیچ بهبودی را در تعداد افراد گزارشدهنده موفقیت درمان نشان نمیدهند. ما مطمئن نیستیم که عمل جراحی در مقایسه با عدم انجام عمل جراحی، با عوارض جانبی بیشتری همراه است یا خیر.
عوارض جانبی جدی از جمله عفونت عمقی، آمبولی ریه، آسیب به عصب، و مرگومیر ممکن است پس از جراحی شانه اتفاق افتد. اگر چه برآوردهای دقیق نامشخص هستند، خطر عوارض جانبی جدی احتمالا کمتر از 1% است (شواهد با قطعیت متوسط، به دلیل عدم دقت کاهش یافت).