گلوکوم (glaucoma) علت اصلی کوری غیرقابلبازگشت است. دستگاههای تخلیه زیرملتحمهای گلوکوم با حداقل تهاجم (subconjunctival draining minimally‐invasive glaucoma devices) از جمله ایمپلنت ژلاتینی Xen و استنت InnFocus به عنوان روش درمانی برای پیشگیری از پیشرفت گلوکوم معرفی شدهاند.
این ایمپلنتها از طریق ایجاد کانالی برای تخلیه زلالیه (aqueous humour) از اتاق قدامی چشم به داخل فضای زیرملتحمه روی سطح چشم، فشار داخل چشمی (IOP) را کاهش داده و مکانیزم متداولترین جراحی صورتگرفته را برای گلوکوم، ترابکولکتومی (trabeculectomy)، شبیهسازی میکنند.
ارزیابی سودمندی و ایمنی دستگاههای تخلیه زیرملتحمهای گلوکوم با حداقل تهاجم در درمان افراد مبتلا به گلوکوم زاویه باز (open angle glaucoma) و افزایش فشار چشمی (ocular hypertension) که وضعیت آنها به میزان کافی با استفاده از قطرهها کنترل نمیشود.
ما در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده در کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails؛ که پایگاه ثبت کارآزماییهای چشم و بینایی در کاکرین را دربرمیگیرد؛ 2018، شماره 6)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ رجیستری ISRCTN؛ ClinicalTrials.gov و WHO ICTRP جستوجو کردیم. تاریخ جستوجو 10 جولای 2018 بود.
ما برای دستیابی به کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs ؛randomised controlled trails) روی ایمپلنت ژلاتینی Xen یا InnFocus MicroShunt تا دیگر درمانهای جراحی (سایر تکنیکهای مربوط به دستگاه گلوکوم با حداقل تهاجم، ترابکولکتومی)، درمان با لیزر یا درمان دارویی جستوجو کردیم. ما همچنین برنامهریزی کردیم تا کارآزماییهایی را وارد مرور کنیم که در آنها این دستگاهها با فاکوامولسیفیکاسیون (phacoemulsification) ترکیب شده و با فاکوامولسیفیکاسیون بهتنهایی مقایسه شده باشند.
ما برنامهریزی کردیم که 2 نویسنده مروری به صورت مستقل با استفاده از فرمهای گردآوری دادهها به استخراج دادهها از گزارشهای مطالعات وارد شده به مرور پرداخته و آنها را بر مبنای روشهای موردانتظار کاکرین تحلیل کنند. پیامد اولیه ما، تغییر میانگین در IOP بود. پیامدهای ثانویه ما عبارت بودند از نسبتی از شرکتکنندگان که از قطره استفاده نمیکردند (drop‐free)؛ نسبتی ار شرکتکنندگان که به IOP معادل 21 میلیمتر جیوه یا کمتر، 17 میلیمتر جیوه یا کمتر یا 14 میلیمتر جیوه یا کمتر دست یافته بودند؛ و نسبتی از شرکتکنندگان که دچار عوارض حین یا بعد از جراحی شده بودند. ما برای اندازهگیری تمامی پیامدها در کوتاهمدت (6 تا 18 ماه)، میانمدت (18 تا 36 ماه) و بلندمدت (بیشتر از 36 ماه) برنامهریزی کردیم.
ما هیچ RCT کاملشدهای را نیافتیم که با معیارهای ورود ما مطابقت داشته باشد. ما یک مطالعه در حال اجرا را پیدا کردیم (NCT01881425). این مطالعه InnFocus MicroShunt را با ترابکولکتومی در افراد مبتلا به گلوکوم زاویه باز اولیه مقایسه میکند. پیامد اولیه عبارت است از کاهش بیش از 20% از IOP از مبنا تا 12 ماه پیگیری. در مجموع از 889 فرد 40 تا 85 ساله ثبتنام به عمل آمده است. تاریخ برآورده شده اتمام مطالعه نوامبر 2019 است.
در حال حاضر هیچ شواهد با کیفیت بالایی برای اثرات دستگاههای تخلیه زیرملتحمهای گلوکوم با حداقل تهاجم برای گلوکوم زاویه باز کنترلنشده با دارو وجود ندارد. برای ارزیابی سودمندی و ایمنی میانمدت و بلندمدت این تکنیک به RCT هایی با طراحی مناسب نیاز است.