اکثر افراد مبتلا به صرع پیشآگهی خوبی دارند، و تشنجهای آنها با استفاده از یک داروی واحد ضدصرع، میتواند به خوبی کنترل شود، اما تا 30% آنها مبتلا به صرع مقاوم به درمان هستند، به خصوص افراد مبتلا به تشنجهای کانونی. در این مرور، ما شواهد به دست آمده را از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCT ؛Randomised Controlled Trails) درباره زونیسامید (zonisamide)، که بهعنوان یک درمان کمکی برای صرع کانونی کنترل نشده با یک یا چند داروی ضدصرع همراه استفاده میشود، خلاصهسازی کردیم. این یک نسخه بهروزشده از مرور کاکرین است که قبلا در سال 2013 منتشر شد.
ارزیابی اثربخشی و تحملپذیری زونیسامید، زمانیکه از آن به عنوان یک درمان مکمل برای افراد مبتلا به صرع کانونی استفاده میشود که با یک یا چند داروی ضدصرع همزمان (همراه) کنترل نمیشود.
برای این بهروزرسانی، در 4 سپتامبر 2017، ما پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین؛ پایگاه ثبت مطالعات آنلاین کاکرین؛ MEDLINE Ovid؛ ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP) را جستوجو کردیم. ما SCOPUS را در 13 فوریه 2013 جستوجو کردیم اما این کار ضرورت چندانی ندارد، زیراRCTها و شبه - RCTهای موجود در Embase اکنون در CENTRAL وارد شدهاند. علاوهبراین، با Eisai Limited (سازندگان و مجوزداران زونیسامید) و کارشناسان در این زمینه برای جستوجوی هر گونه مطالعه در حال انجام یا منتشر نشدهای تماس گرفتیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده، که در آنها زونیسامید به عنوان یک درمان کمکی با دارونما یا داروی ضدصرع دیگر در افراد مبتلا به صرع کانونی که با با یک یا چند داروی همزمان ضدصرع کنترل نشده بودند، مورد مقایسه قرار گرفت.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود انتخاب، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» کاکرین ارزیابی و کیفیت شواهد، را با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ارزیابی کردند. پیامد اولیه حداقل 50% کاهش در کل فراوانی تشنج بود؛ پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: 1) تحملپذیری و (2) عوارض جانبی. ما از رویکرد قصد درمان برای تجزیهوتحلیل اولیه خود استفاده کردیم. ما خلاصه خطرات نسبی (RRs) را برای هر پیامد برآورد کردیم. ما خلاصهای را از برآوردهای اثرات و کیفیت شواهد برای هر پیامد در جدول «خلاصهای از یافتهها» ارائه کردیم.
ما هشت مطالعه را وارد کردیم (1636 شرکتکننده). RR کلی با 95% فاصله اطمینان (CI) برای کاهش حداقل 50% در فراوانی تشنج در مقایسه با دارونما برای 300 تا 500 میلیگرم زونیسامید / روز، 1.90 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 1.63 تا 2.22؛ 7 کارآزمایی؛ 1371 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط). RR برای کاهش 50% در فراوانی تشنج در مقایسه با دارونما برای هر دوز از زونیسامید (100 میلیگرم تا 500 میلیگرم در روز)، 1.86 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 1.60 تا 2.17؛ 7 کارآزمایی؛ 1429 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط). برای این پیامد، تعداد مورد نیاز درمان برای یک پیامد مفید بیشتر، 6 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 4.1 تا 6.8).
دو کارآزمایی شواهدی از رابطه دوز - پاسخ را برای این پیامد ارائه کرند. RR برای خروج از درمان برای 300 تا 500 میلیگرم / روز زونیسامید در مقایسه با دارونما برابر 1.59 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.18 تا 2.13؛ 6 کارآزمایی؛ 1099 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) و برای 100 تا 500 میلیگرم در روز برابر 1.44 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.08 تا 1.93؛ 6 کارآزمایی؛ 1156 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) بود. تعداد مورد نیاز درمان برای یک پیامد مضر اضافی برابر 15 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 9.3 تا 36.7). CIهای عوارض جانبی زیر نشان داد که آنها بهطور قابلتوجهی با زونیسامید مرتبط هستند: آتاکسی (ataxia) RR: 3.85 (99% فاصله اطمینان (CI): 1.36 تا 10.93؛ 4 کارآزمایی؛ 734 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین)، خوابآلودگی (somnolence) RR: 1.52 (99% فاصله اطمینان (CI): 1.00 تا 2.31؛ 8 کارآزمایی؛ 1636 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، آژیتاسیون (agitation) RR: 2.35 (99% فاصله اطمینان (CI): 1.05 تا 5.27؛ 4 کارآزمایی؛ 598 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین) و بیاشتهایی (anorexia) RR: 2.74 (99% فاصله اطمینان (CI): 1.64 تا 4.60؛ 6 کارآزمایی؛ 1181 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پایین).
در هشت مطالعه، ما خطر سوگیری حوزهها را جدای از دو مطالعه که ما آن را در معرض خطر بالای سوگیری فرسایشی ارزیابی کردیم، دارای سوگیری پایین یا نامشخص رتبهبندی کردیم. پنج مورد از هشت مطالعه از شرکتهای دارویی که زونیسامید تولید میکنند، حمایت مالی دریافت کردند.
هنگام استفاده از یک درمان مکمل در افراد مبتلا به صرع کانونی که با یک یا چند داروی ضدصرع همزمان کنترل نشده، شواهدی با کیفیت متوسط یافت شد که نشان داد زونیسامید در کاهش فراوانی تشنجها تا حداقل 50% موفقتر از دارونما بود. ما قادر به شناسایی حداقل اثربخشی و حداکثر دوز تحملشده نبودیم. کارآزماییهای وارد شده یک فاز حداکثر 18 هفتهای را برای دوز پایدار بررسی کردند، بنابراین نتایج برای تایید اثربخشی دورههای طولانیتر در کنترل تشنج قابل استفاده نبودند. نمیتوان نتایج را به مونوتراپی یا افراد مبتلا به سایر انواع تشنج یا سندرمهای صرع تعمیم داد.