آژیتاسیون (agitation) در 90% از افراد مبتلا به دمانس گزارش شده است. آژیتاسیون در افراد مبتلا به دمانس باعث افزایش بار مراقبان میشود، خطر آسیب را افزایش میدهد، و نیاز به نهادینهسازی را بالا میبرد. ترکیبات والپروات در تلاش برای کنترل آژیتاسیون در مبتلایان به دمانس استفاده شده، اما ایمنی و اثربخشی آنها مورد سوال قرار گرفته است.
تعیین اثربخشی و عوارض جانبی ترکیبات والپروات که برای درمان آژیتاسیون در افراد مبتلا به دمانس، از جمله تاثیر بر مراقبان استفاده شد.
ما ALOIS – پایگاه ثبت تخصصی گروه دمانس و بهبود شناختی در کاکرین را در 7 دسامبر 2017 با استفاده از اصطلاحات زیر جستوجو کردیم: والپروئیک (valproic) یا والپروات (valproate) یا دیوالپروکس (divalproex). ALOIS شامل رکوردهایی از تمام پایگاههای اطلاعاتی مراقبتهای بهداشتی عمده (کتابخانه کاکرین (the Cochrane Library)؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Litreture؛ LILACS) و همچنین از بسیاری از پایگاههای اطلاعاتی کارآزماییها و منابع ادبی خاکستری است.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با دارونما که ترکیبات والپروات را برای آژیتاسیون در افراد مبتلا به دمانس ارزیابی کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات بازیابی شده را بر اساس معیارهای ورود غربالگری و دادهها را استخراج و کیفیت روششناسی مطالعات وارد شده را مورد بررسی قرار دادند. در صورت لزوم، با نویسندگان کارآزمایی برای درخواست دادههای اضافی، از جمله خردهمقیاسهای مرتبط، یا برای یافتن سایر اطلاعات گمشده تماس گرفتیم. در صورت امکان دادهها را برای متاآنالیز (meta‐analyses) گردآوری کردیم. این یک بهروزرسانی از مرور کاکرین است که اخیرا در سال 2009 منتشر شد. ما هیچ مطالعه جدیدی را برای ورود به این مرور نیافتیم.
این مرور پنج مطالعه را با 430 شرکتکننده وارد کرد. مطالعات در مورد ترکیبات والپروات، میانگین دوز (480 میلیگرم در روز تا 1000 میلیگرم در روز)، دوره درمان (سه تا شش هفته)، و معیار پیامد مورد استفاده متفاوت بودند. مطالعات بهطور کلی به خوبی انجام شدند اگر چه برخی از اطلاعات روششناسی از دست رفته بود و یک مطالعه در معرض خطر بالای سوگیری فرسایشی (attrition bias) قرار داشت.
کیفیت شواهد مربوط به پیامد اثربخش اولیه ما در مورد آژیتاسیون از متوسط تا بسیار پایین متغیر بود. ما شواهدی را با کیفیت متوسط از دو مطالعه یافتیم که رفتار را بر اساس نمره کلی مقیاس درجهبندی روانپزشکی مختصر (BPRS) (بین 0 تا 108) و فاکتور آژیتاسیون BPRS (بین 0 تا 18) اندازهگیری کردند. آنها دریافتند که احتمالا بیش از 6 هفته درمان با والپروات تاثیر اندکی داشته یا تاثیری نداشت (BPRS کلی: میانگین تفاوت (MD): 0.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.14- تا 2.59؛ 202 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ فاکتور آژیتاسیون:BPRS (MD: 0.67-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.49- تا 0.15؛ 202 شرکتکننده؛ 2 مطالعه). شواهد با کیفیت بسیار پایین حاصل از سه مطالعه که میزان آژیتاسیون را با شاخص آژیتاسیون کوهن منسفیلد (CMAI) اندازهگیری کردند، با عدم تاثیر درمان والپروات بر آژیتاسیون سازگار بود. شواهدی با کیفیت متغیر در مورد سایر پیامدهای رفتاری گزارش شده در یک مطالعه واحد در مورد عدم تفاوت بین گروهها یا یک منفعت برای گروه دارونما وجود داشت.
سه مطالعه، که عملکرد شناختی را با استفاده از آزمون وضعیت کوتاه ذهنی (MMSE) اندازهگیری کردند، تاثیر اندک یا عدم تاثیر والپروات را در بیش از شش هفته یافتند، اما ما در مورد این نتیجه مطمئن نبودیم زیرا کیفیت شواهد بسیار پایین بود. دو مطالعه که توانایی عملکردی را با استفاده از مقیاس خود - حفاظتی فیزیکی (PSMS) (بین 6 تا 30) ارزیابی کردند، دریافتند که احتمالا عملکرد گروه والپروات اندکی بدتر شد، که از اهمیت بالینی نامطمئنی برخوردار بود (MD: 1.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.40 تا 1.98؛ 203 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با کیفیت متوسط).
تجزیهوتحلیل عوارض جانبی و عوارض جانبی جدی (SAE) نشان دهنده بروز بیشتر در شرکتکنندگان تحت درمان با والپروات بود. متاآنالیز سه مطالعه نشان داد که ممکن است نرخ بالاتری از عوارض جانبی در میان شرکتکنندگان تحت درمان با والپروات نسبت به شرکتکنندگان تحت درمان با کنترل کننده وجود داشته باشد (نسبت شانس (OR): 2.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.30 تا 3.14؛ 381 شرکتکننده؛ 3 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پایین). تجزیهوتحلیل ترکیبی از تعداد SAE برای دو مطالعه که این دادهها را گزارش کردند، نشان داد که شرکتکنندگان تحت درمان با ترکیبات والپروات بیشتر احتمال دارد که دچار SAEها شوند (OR: 4.77؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.00 تا 22.74؛ 228 شرکتکننده؛ 2 مطالعه)، اما وجود دادههای با کیفیت بسیار پایین نتیجهگیریهای دقیق را در مورد SAEها دشوار ساخت. عوارض جانبی فردی که در گروه تحت درمان با والپروات بسیار رخ داد عبارت بود از سداتاسیون، علائم گوارشی (تهوع، استفراغ و اسهال) و عفونتهای دستگاه ادراری.
این مرور بهروزشده یافتههای قبلی را تائید میکند که ترکیبات والپروات احتمالا در درمان آژیتاسیون افراد مبتلا به دمانس بیاثر هستند، اما با نرخ بالای اثرات جانبی، و احتمالا SAEها همراه هستند. بر اساس این شواهد، درمان با والپروات برای مدیریت آژیتاسیون در دمانس توصیه نمیشود. تحقیقات بیشتر ممکن است توجیهکننده نباشند، به خصوص با توجه به افزایش خطر عوارض جانبی در این گروه اغلب ضعیف از افراد. تحقیق باید بتواند بر مداخلات غیرفارماکولوژیک موثر برای این گروه بیمار یا برای مواردی که ممکن است دارو مورد نیاز باشد، بهتر تمرکز کند تا در صورت امکان بررسی بیشتری درباره چگونگی استفاده از داروهای دیگر به صورت موثر و ایمن انجام بگیرد.