سوال مطالعه مروری
این مرور شواهد را در مورد اثرات درمان جرمگیری و پولیش روتین بررسی کرد. این مرور توسط نویسندگانی انجام شد که با همکاری گروه بهداشت دهان و دندان کاکرین به ارزیابی اثرات درمانهای جرمگیری و پولیش روتین برای بزرگسالان سالم؛ برای تعیین اینکه فواصل زمانی مختلف بین درمانها تاثیری بر این اثرات دارند یا خیر؛ و برای مقایسه اثربخشی درمان، زمانی که توسط یک دندانپزشک در مقایسه با یک درمانگر دندان یا بهداشتکار دهان و دندان ارائه میشود، پرداختند.
این مرور، نسخه منتشر شده را در 2013 بهروزرسانی کرده و شواهد تا تاریخ 10 ژانویه 2018 بهروز هستند.
پیشینه
جرمگیری و پولیش باعث حذف رسوبات مانند پلاک و کالکولوس (calculus) (تارتار) از سطوح دندان میشود. با گذشت زمان، حذف منظم این رسوبات ممکن است باعث کاهش التهاب لثه (gingivitis) (یک فرم خفیف بیماری لثه) و جلوگیری از پیشرفت به سمت پریودنتیت (periodontitis) (بیماری لثه شدید) شود. گاهی اوقات درمان جرمگیری و پولیش روتین به صورت «پروفیلاکسی»، «حذف مکانیکی حرفهای پلاک» یا «ابزار دقیق پریودنتال» نامیده میشود.
بسیاری از دندانپزشکان یا بهداشتکاران دهان و دندان، جرمگیری و پولیش را برای بسیاری از بیماران در فواصل منظم انجام میدهند، حتی اگر بیماران در معرض خطر پائین ابتلا به بیماری لثه باشند. بحث در مورد اینکه جرمگیری و پولیش موثر است یا خیر و بهترین فاصله زمانی بین درمانها چیست، همچنان وجود دارد. جرمگیری یک روش تهاجمی است و با تعدادی از عوارض جانبی منفی از جمله آسیب به سطوح دندان و حساسیت دندان همراه است.
برای اهداف این مرور، «جرمگیری و پولیش روتین» عبارت بود از جرمگیری و پولیش دندان و ریشه دندان برای حذف رسوبات پلاک (عمدتا باکتریها) و کالکولوس. کالکولوس به اندازهای سخت است که نمیتوان آن را با مسواک زدن به تنهایی برداشت و همراه با پلاک، دیگر دبریها (debris) و ایجاد رنگ روی دندانها توسط درمان جرمگیری و پولیش برداشته میشود. جرمگیری یا حذف رسوبات سخت شده، به کمک ابزار دندانپزشکی که ویژه این کار طراحی شده یا جرمگیرهای اولتراسونیک انجام شده، و پولیش به صورت مکانیکی با خمیرهای خاص انجام میشود.
در این مرور، ما جرمگیری را که در بالا و زیر سطح لثه انجام شد، وارد کردیم؛ با این حال، ما هر پروسیجر جراحی را روی لثهها، هر نوع شستوشوی فضای بین لثه و دندان (pocket) را با مواد شیمیایی و روت پلنینگ (root planing) را، که تراشیدن شدیدتر ریشه نسبت به جرمگیری ساده است، حذف کردیم.
ویژگیهای مطالعه
ما دو مطالعه را با مجموع 1711 شرکتکننده وارد مرورمان کردیم. هر دو مطالعه شامل بزرگسالان بدون پریودنتیت شدید بودند که بهطور منظم در قرار ملاقاتهای دندانپزشکی خود در انگلستان شرکت میکردند. مطالعات در مطبهای دندانپزشکی عمومی انجام شدند، که مناسبترین شرایط را برای ارزیابی «درمانهای جرمگیری و پولیش روتین» دارند. یک مطالعه پیامدها را در 24 ماه و یک مطالعه در 36 ماه اندازهگیری کردند.
نتایج کلیدی
مطالعات، تفاوت اندک یا هیچ تفاوتی را بین درمانهای منظم برنامهریزی شده جرمگیری و پولیش در مقایسه با عدم انجام جرمگیری و پولیش برنامهریزی شده برای علائم اولیه بیماری لثه (التهاب لثه یا خونریزی لثهها؛ رسوبات پلاک؛ و پروب کردن عمقها یا پاکتهای (pocket) لثه) یافتند. کاهش اندکی در سطوح کالکالوس (تارتار) دیده شد، اما مشخص نیست این موضوع برای بیماران یا دندانپزشکانشان اهمیتی داشته باشد یا خیر.
شرکتکنندگانی که درمانهای جرمگیری و پولیش را هر شش ماه و 12 ماه دریافت کردند، نسبت به کسانی که برنامهریزی شد تا هیچ درمانی را دریافت نکنند، احساس کردند دندانهایشان تمیزتر است. با این حال، به نظر نمیرسد تفاوتی بین گروهها از نظر کیفیت زندگی وجود داشته باشد.
شواهد موجود در مورد هزینههای درمان نامشخص بود.
هیچ یک از مطالعات به اندازهگیری عوارض جانبی (مانند آسیب به سطوح دندان و حساسیت دندان)، تغییر در سطح پیوست، از دست دادن دندان یا تنفس بدبو (بوی بد دهان) نپرداختند. هیچ مطالعهای به مقایسه ارائه درمانهای جرمگیری و پولیش توسط متخصصان مختلف، به عنوان مثال، دندانپزشکان، درمانگران دندان و بهداشتکاران دهان و دندان، نپرداختند.
قطعیت شواهد
ما قطعیت شواهد را برای ژینژیویت، پروب کردن عمقها، کالکالوس و کیفیت زندگی، بالا، اما برای پلاک، پائین و برای احساس بیمار از تمیزی دهان، بسیار پائین در نظر گرفتیم. قطعیت شواهد برای هزینهها بسیار پایین بود. وجود شواهدی با قطعیت بالا برای التهاب لثه به این معنی است که ما میتوانیم مطمئن باشیم جرمگیری و پولیش روتین بهطور قابل توجهی باعث کاهش علائم بیماری خفیف لثه، زمانی که تا سه سال اندازهگیری شد، نمیشود.