پیشینه
ترومبوسیتوپنی ناشی از شیمیدرمانی (chemotherapy‐induced thrombocytopenia; CIT) تعداد پلاکت کمتر از 100×109/L با یا بدون خونریزی در بیماران مبتلا به سرطان است که تحت شیمیدرمانی قرار دارند. CIT خطر خونریزی و بقای کلی ساباپتیمال را در پی دارد.
آگونیستهای گیرنده ترومبوپویتین (thrombopoietin receptor agonists; TPO‐RAs) ممکن است برای موارد زیر استفاده شوند:
(1) پیشگیری از CIT در بیماران با تعداد پلاکت طبیعی پیش از شیمیدرمانی، (2) پیشگیری از عود CIT و (3) درمان CIT در بیماران با تعداد پلاکت پایین در طول شیمیدرمانی.
سوال مطالعه مروری
با این مرور ما قصد داشتیم دریابیم که TPO‐RAها (یعنی الترومبوپگ (eltrombopag) و رومیپلوستیم (romiplostim)) میتوانند از بروز CIT در بیماران مبتلا به تومورهای توپُر پیشگیری کرده یا آن را درمان کنند.
ویژگیهای مطالعه
پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین؛ MEDLINE؛ پایگاههای ثبت کارآزماییهای در حال انجام آنلاین و مجموعه مقالات کنفرانس را جستوجو کردیم. شواهد تا سپتامبر 2017 بهروز است. شش کارآزمایی واجد شرایط را برای ورود یافتیم، که از بین آنها دو مورد هنوز در حال انجام هستند و یکی از آنها در انتظار طبقهبندی است. 268 شرکتکننده بزرگسال و سالخورده را وارد کردیم (کودکان وارد نشدند).
دو مطالعه الترومبوپگ را با دارونما (placebo) برای بیماران با تعداد پلاکت طبیعی پیش از شیمیدرمانی (برای پیشگیری از CIT) مقایسه کرد. در یک مطالعه رومیپلوسیتم با دارونما برای بیماران با تعداد پلاکت کم در طول شیمیدرمانی (برای پیشگیری از عود CIT) مقایسه شد. تمام مطالعات توسط تولید کنندگان دارو تامین هزینه شد.
نتایج کلیدی
برای پیشگیری از CIT، این مرور نشان میدهد زمانی که به بیماران (206 شرکتکننده) با تعداد پلاکت طبیعی پیش از شیمیدرمانی، الترومبوپگ داده میشود (تجویز خوراکی دوز چند‐گانه همراه با شیمیدرمانی)، در مقایسه با دارونما:
‐ استفاده از TPO‐RAها ممکن است بر مورتالیتی به هر علتی باعث تفاوتی اندک یا عدم تفاوت شود (شواهد با کیفیت پائین).
‐ شواهد کافی برای تعیین اینکه TPO‐RAها باعث کاهش تعداد بیماران با حداقل یک اپیزود خونریزی با هر شدتی (شواهد با کیفیت بسیار پائین) میشوند یا خیر، وجود ندارد.
‐ شواهد کافی برای تعیین اینکه TPO‐RAها باعث کاهش تعداد بیماران با حداقل یک اپیزود خونریزی شدید/تهدید کننده زندگی میشوند یا خیر (شواهد با کیفیت بسیار پائین)، وجود ندارد.
‐ هیچ مطالعهای مبنی بر وجود بقای کلی، تعداد دورههای درمان با حداقل یک اپیزود خونریزی، تعداد روزهایی که خونریزی رخ داده، میزان خونریزی، یا کیفیت زندگی یافت نشد.
برای پیشگیری از عود CIT، این مرور نشان میدهد که وقتی به بیماران (62 شرکتکننده) با تعداد پلاکتهای کم طی یک دوره شیمیدرمانی، رومیپلوستیم داده میشود (تزریق زیر‐پوستی با دوز واحد همراه با شیمیدرمانی)، در مقایسه با دارونما:
‐ شواهد کافی برای تعیین اینکه TPO‐RAها باعث کاهش تعداد بیماران با حداقل یک اپیزود خونریزی با هر شدتی (شواهد با کیفیت بسیار پائین) میشوند یا خیر، وجود ندارد.
‐ شواهد کافی برای تعیین اینکه TPO‐RAها باعث کاهش تعداد بیماران با حداقل یک اپیزود خونریزی شدید/تهدید کننده زندگی میشوند یا خیر (شواهد با کیفیت بسیار پائین)، وجود ندارد.
‐ هیچ مطالعهای مبنی بر وجود بقای کلی، تعداد دورههای درمان با حداقل یک اپیزود خونریزی، تعداد روزهایی که خونریزی رخ داده، میزان خونریزی، یا کیفیت زندگی یافت نشد.
یک مطالعه در حال انجام را پیدا کردیم (با تعداد مورد انتظار 74 شرکتکننده)، که دادن رومیپلوسیتم را به شرکتکنندگان در دستور کار دارد (تزریق زیر‐پوستی با شیمیدرمانی). اما هنوز، پیامدی گزارش نشده است.
برای درمان CIT، یک مطالعه در حال انجام (با پیشبینی 83 شرکتکننده)، برای دادن الترومبوپگ به شرکتکنندگان (هفت روز به صورت خوراکی) زمانی که تعداد پلاکت آنها در طول شیمیدرمانی کمتر از 75×109/L است، برنامهریزی شده است. تاریخ اتمام آن (مارچ 2017) گذشته است اما هیچ نتیجهای گزارش نشده است.
یک مطالعه در انتظار طبقهبندی، بیماران با تعداد پلاکت طبیعی پیش از شیمیدرمانی (برای پیشگیری از CIT)، بیماران را با تعداد پلاکت کم در طول شیمیدرمانی (برای پیشگیری از بازگشت CIT) و دیگران (اینکه CIT رخ داده یا خیر، نامطمئن است) وارد کرد. هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت در تعداد و شدت اپیزودهای خونریزی وجود نداشت. این مطالعه در مورد بقای کلی یا کیفیت زندگی گزارشی نداد.
کیفیت شواهد
شواهد با کیفیت پائین و بسیار پایین برای استفاده از TPO‐RAها جهت پیشگیری از CIT یا پیشگیری از عود آن در بیماران مبتلا به تومورهای توپُر وجود دارد.
نتیجهگیری
به دلیل عدم شواهد محکم در این مرور، نتیجهگیریهای خاصی نمیتواند صورت گیرد. شواهد ضعیف موجود، استفاده از TPO‐RAها را برای پیشگیری از CIT یا پیشگیری از بازگشت آن در بیماران مبتلا به تومورهای توپُر تایید نمیکند. هیچ یک از مطالعات کامل شده، استفاده از TPO‐RAها را برای درمان CIT در بیماران مبتلا به تومورهای توپُر مورد بررسی قرار ندادند.