فلج مغزی (Cerebral palsy)در حدود 2.1 از هر 1000 تولد زنده اتفاق میافتد و شامل طیف وسیعی از مشکلات و اختلالات حرکتی (movement disorders) است. یکی از شایعترین اختلالات حرکتی که در مبتلایان به فلج مغزی رخ میدهد، دیستونی (dystonia) است: اسپاسمهای عضلانی مداوم یا متناوب غیرارادی و انقباضاتی که منجر به پیچخوردن، حرکات مکرر و وضعیتهای غیرعادی میشود. انقباضات غیرارادی اغلب خیلی دردناک و استرسزا بوده و منجر به محدودیتهای قابلتوجهی در فعالیت و مشارکت افراد میشود.
اغلب اوقات اولین خط درمان دارویی برای دیستونی، استفاده از داروهای خوراکی است. تریهگزیفنیدیل (Trihexyphenidyl) یکی از این داروهاست که پزشکان اغلب برای درمان دیستونی در افراد مبتلا به فلج مغزی استفاده میکنند.
ارزیابی اثرات تریهگزیفنیدیل در افراد مبتلا به فلج مغزی، در زمینههای نقص، قعالیت و مشارکت براساس طبقهبندی بینالمللی عملکرد، ناتوانی و سلامت (ICF ؛International Classification of Functioning، Disability and Health؛) سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization) (WHO). ما همچنین نوع و بروز اثراب عوارض جانبی را در افرادی که دارو مصرف میکنند نیز ارزیابی کردیم.
ما در پایگاههای CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase و 8 پایگاه اطلاعاتی دیگر و 2 مرکز ثبت کارآزمایی بالینی در می 2017، جستوجو کردیم و فهرست منابع و استنادات را برای شناسایی مطالعات اضافی بررسی کردیم.
ما کارآزماییهای کنترلشده تصادفیسازی شدهای (randomised controlled trials) را بازیابی کردیم که تریهگزیفنیدیل خوراکی را در برابر دارونما (placebo) برای دیستونی در فلج مغزی مقایسه کرده بودند. ما مطالعات مربوط به کودکان و بزرگسالان مبتلا به فلج مغزی دیستونی را در هر سن، به صورت جداگانه یا با اختلالات حرکتی اسپاستیک (spasticity)، آتاکسی (ataxia)، کورا (chorea)، آتتوز (athetosis) یا هیپوتونیا (hypotonia) بررسی کردیم. ما مطالعات را بدون توجه به اینکه آیا نویسندگان مطالعه روش خاصی را برای تشخیص دیستونی در جمعیت مطالعهشان به کار بردهاند یا خیر، بازیابی کردیم. پیامدهای اولیه تغییر در دیستونی و عوارض جانبی بودند. پیامدهای ثانویه فعالیت شامل موربیدیتی و عملکرد اندام فوقانی؛ مشارکت در فعالیتهای روزانه زندگی؛ درد و کیفیت زندگی بودند.
از رویههای روششناسی استاندارد موردانتظار کاکرین استفاده کردیم.
ما مطالعهای را شناسایی کردیم که در استرالیا انجام شده و شامل معیارهای ما میشد. مطالعه از نوع کارآزمایی تصادفیسازیشده، دوسو کور (double‐blind)، کنترل شده – دارونما، کارآزمایی متقابل (cross‐over trial) در 16 کودک (10 پسر و 6 دختر) مبتلا به فلج مغزی دیستونیک غالب و میانگین سنی 9 سال بود (انحراف معیار (standard deviation) 4.3 سال، طیف 2 تا 17 سال). ما کارآزمایی را با خطر پایین سوگیری انتخاب، عملکرد، تشخیص، فرسایش، گزارشدهی و سایر منابع سوگیری در نظر گرفتیم. ما کیفیت شواهد را براساس درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی (GRADE ؛Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) پایین رتبهبندی کردیم.
هیچ تفاوتی در میانگین نمرات تحت پیگیری برای تغییر در دیستونی اندازهگیری شده به وسیله مقیاس دیستونی آلبرت باری (BADS ؛Barry Albright Dystonia Scale)، مقیاسی که 8 ناحیه بدن را برای دیستونی در 5 مقیاس نقطهای ارزیابی میکند (0 = هیچ تا 4 = شدید)، یافت نشد، نتیجهگیری در نمره کل از 0 تا 32 انجام شد. نمره BADS در تقاط بالاتر از 2.67 بود (95% فاصله اطمینان (CI ؛confidence interval؛): −2.55 تا 7.90؛ شواهد با کیفیت پایین)، که دیستونی بدی در گروه درمان است. تریهگزیفنیدیل ممکن است با افزایش خطر عوارض جانبی مرتبط باشد (نسبت خطر (RR ؛risk ratio): 2.54؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.38 تا 4.67؛ شواهد با کیفیت پایین).
هیچ اختلافی در میاتگین نمرات تحت پیگیری برای عملکرد اندام فوقانی اندازهگیری شده به وسیله آزمون کیفیت مهارتهای اندام فوقانی (Quality of Upper Extremity Skills Test)، که 4 حیطه و در مجموع 36 مورد دارد (هر نمره 1 یا 2) و نمره کل 0 تا 100 را تولید میکند، وجود نداشت. نمره گروه درمان شده در نقاط پایینتر از 4.62 بود (95% فاصله اطمینان (CI): 10.98- تا 20.22؛ شواهد با کیفیت پایین)، که متناظر با عملکرد بدتر از گروه کنترل بود. ما شواهدی را با کیفیت پایینی برای ارتفا مشارکت (که با نمرات بالاتر نشان داده میشود) در گروه درمان در فعالیتهای روزانه زندگی پبدا کردیم ، که به وسیله 3 ابزار اتدازهگیری میشود: نقاط بالاتر از 18.86 (95% فاصله اطمینان (CI): 5.68 تا 32.03) برای مقیاس رسیدن به هدف (Goal Attainment Scale) (تا 5 اهداف عملکردی نمره داده شده بر مقیاس 5 نقطهای (2- = بسیار کمتر از انتظار تا 2+ = بسیار بیشتر از انتظار)، نقاط بالاتر از 2.91 (95% فاصله اطمینان (CI): 1.01 تا 4.82) برای خرده مقیاس رضایتمندی معیار عملکرد اشتغال کانادایی (Canadian Occupational Performance Measure) (COMP؛ رضایتمندی با عملکرد تا 5 ناحیه مشکل در مقیاس نقطهای 10 امتیازدهی میشود (1 = کاملا ناراضی تا 10 = کاملا راضی)) و نقاط بالاتر از 2.24 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.64 تا 3.84) برای خرده مقیاس عملکرد COMP (عملکرد تا 5 ناحیه مشکل در مقیاس نقطهای 10 امتیازدهی میشود (1 = قادر به انجام نیست؛ 10 = خیلی خوب قادر است انجام دهد)).
مطالعه گزارشی از درد یا کیفیت زندگی نداشت.
در حال حاضر، شواهد کافی برای اثربخشی تریهگزیفنیدیل بر افراد مبتلا به فلج مغزی برای پیامدهای: تغییر در دیستونی، عوارض جانبی، افزایش عملکرد اندام فوقانی و ارتقاء مشارکت در فعالیتهای روزانه زندگی وجود ندارد. این مطالعه درد یا کیفیت زندگی را اندازهگیری نکرده است. به کارآزماییهای تصادفیسازی، کنترلشده، چندمرکزی بزرگتری نیاز است که تاثیر را بر درد و کیفیت زندگی به منظور تعیین اثربخشی تریهگزیفنیدیل بر افراد مبتلا به فلج مغزی تعیین کند.