سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به تاثیرات داروی بوپروپیون (bupropion) را در بزرگسالان مبتلا به ADHD مرور کردیم. همچنین عوارض جانبی را مرور کردیم (عوارض جانبی در نتیجه استفاده از این دارو بروز میکنند).
پیشینه
ADHD یک اختلال مغزی است که به واسطه الگویی از بیتوجهی (inattention) ادامهدار، تحریکپذیری (impulsivity) و/یا فعالیت زیاد (excessive activity) شناخته میشود که با عملکرد یا توسعه کارکردهای بدن تداخل میکند. برخی از افراد مبتلا به ADHD فقط با مشکلات مربوط به یکی از این رفتارها دست به گریبان هستند، در حالی که بقیه افراد با ترکیبی از این رفتارها مواجه هستند. بوپروپیون دارویی است که برای درمان افسردگی و توقف استعمال سیگار به ثبت رسیده، اما برای درمان ADHD نیز استفاده میشود. برای افراد مبتلا به ADHD معمولا داروهای محرک از جمله متیلفنیدیت (methylphenidate) و آمفتامینها (amphetamines) تجویز میشوند. با وجود این، پاسخ همه این افراد به این داروها مثبت نیست. برخی افراد به دلیل بروز عوارض جانبی، نمیتوانند داروهای محرک را تحمل کنند. در سایر افراد دارای وضعیتهای پزشکی از جمله وضعیتهای سایکوتیک (psychiatric conditions) یا اختلالهای تیکدار (tic disorders) استفاده از داروهای محرک امکانپذیر نیست. افراد دیگر ممکن است تمایلی به استفاده از داروهای محرک نداشته باشند، زیرا این داروها مواد کنترل شدهای هستند. بنابراین برخی مواقع از داروهای غیر‐محرک از جمله بوپروپیون به جای داروهای محرک استفاده میشود. اثربخشی این دارو در درمان ADHD هنوز شناخته شده نیست.
تاریخ جستوجو
شواهد تا فوریه 2017 بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
شش کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، را که در آنها شرکتکنندگان بهصورت تصادفی به یکی از دو گروه درمان یا بیشتر اختصاص داده میشوند، وارد مرور کردیم. پنج کارآزمایی از این شش کارآزمایی در ایالات متحده آمریکا (USA) و ششمین مطالعه در ایران به اجرا درآمده بود. مطالعات شامل 438 فرد مبتلا به ADHD بودند. تمامی مطالعات به ارزیابی بوپروپیون با دامنه طولانی‐اثر (long‐acting version)، پرداخته بودند، این دارو از نوعی است که به آهستگی جذب شده و بنابراین میتواند فقط یک بار در روز استفاده شود. این دوز ساده برای افراد مبتلا به ADHD مناسب است، زیرا بیماری ممکن است افراد مبتلا را در به یاد آوردن مصرف داروهایشان با مشکل مواجه کند.
طول دوره مطالعات از شش تا 10 هفته متغیر بود. ابتلا به ADHD در تمامی شرکتکنندگان محقق شده بود، و اغلب آنها دارای سایر مشکلات مربوط به سلامت روان بودند. در یک مطالعه، تمامی شرکتکنندگان مبتلا به ADHD بوده و به اوپیوئیدها (دارویی که درد را تسکین میدهد) اعتیاد داشتند.
منابع تامین مالی مطالعه
چهار مطالعه توسط صنعت و دو مطالعه توسط منابع عمومی تامین مالی شده بودند. در یکی از مطالعات تامین مالی شده از محل منابع عمومی، به نویسنده مسئول (lead author) از سوی صنعت برای انجام فعالیتهای پژوهشی پرداخت صورت گرفته بود (اگرچه این پرداخت از سوی تولید کنندگان بوپروپیون صورت نگرفته بود).
نتایج کلیدی
بوپروپیون ممکن است منجر به بهبودی اندک ADHD شود و ممکن است نشانههای مربوط به ADHD را نیز کاهش دهد. استفاده از این دارو نسبت به درمان با دارونما (placebo)، دارای عوارض جانبی بیشتری نبود. بوپروپیون ممکن است درمان جایگزینی برای بزرگسالانی باشد که مبتلا به ADHD بوده و نمیتوانند یا نمیخواهند داروهای محرک را دریافت کنند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد در این مرور پائین است؛ زیرا ما مطالعات بسیار کمی را به دست آوردیم؛ پنج مطالعه از شش مطالعه به دست آمده، کوچک بودند، و تمامی آنها ضعیف به اجرا درآمده بودند. تاثیر بوپروپیون روی جوانب متعدد عملکرد روزانه مورد بررسی قرار نگرفته بود. همچنین، هیچ مطالعهای تاثیرات طولانیمدت این دارو را ارزیابی نکرده بودند. برای ارزیابی اثربخشی بوپروپیون در زیر‐گروههای مبتلا به ADHD خاص یا در افراد مبتلا به اختلالات بیشتر به مطالعات بیشتری نیاز است.