سوال مطالعه مروری
کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاهی ( mindfulness‐based stress reduction; MBSR) در کاهش مشکلات مرتبط با استرس مراقبین خانواده از افراد مبتلا به دمانس چقدر موثر است؟
پیشینه
دمانس تبدیل به یک بار (burden) سلامت عمومی در سراسر جهان شده است. مراقبت از افراد مبتلا به دمانس بسیار استرس زا است، به این ترتیب مراقبین نسبت به جمعیت عمومی، به احتمال زیاد از مشکلات روانی، مانند افسردگی و اضطراب رنج میبرند. کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاهی یک مداخله بالقوه امیدوار کننده است که این مسائل را مورد هدف قرار میدهد. در مورد اینکه MBSR میتواند به مراقبین خانواده از افراد مبتلا به دمانس کمک کند یا خیر، اطلاعات بیشتری مورد نیاز است.
ویژگیهای مطالعه
ما شواهد را تا سپتامبر 2017 جستوجو کردیم و پنج کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (کارآزماییهای بالینی که افراد بهطور تصادفی به یک یا دو گروه درمان اختصاص داده شدند) یافتیم که به مقایسه MBSR با انواع دیگر مداخلات پرداختند. ما تاثیرات برنامههای MBSR را در مقایسه با کنترل کنندههای فعال (مداخلاتی که در آن شرکتکنندگان مقدار توجه مشابه با گروه MBSR دریافت کردند، از جمله حمایت اجتماعی یا آرامسازی پیشرونده عضلات) یا کنترل کنندههای غیر‐فعال (مداخلاتی که در آن شرکتکنندگان توجه کمتری نسبت به افراد گروه MBSR دریافت کردند، مانند آموزش کمک به خود) گزارش کردیم.
نتایج کلیدی
ما قادر به تجزیهوتحلیل دادههای مطالعه که از پنج کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده شامل 201 مراقب به دست آمد، نبودیم. یافتههای حاصل از سه مطالعه (135 مراقب) نشان داد که مراقبین دریافت کننده MBSR ممکن است در پایان درمان، سطح پائینتری از نشانههای افسردگی را نسبت به مراقبین دریافت کننده درمان با کنترل کننده فعال داشته باشند. با این وجود، هنگام مقایسه MBSR با یک درمان کنترل کننده غیر‐فعال، هیچ شواهد روشنی برای تاثیر بر افسردگی نیافتیم. همچنین کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاهی ممکن است منجر به کاهش نشانههای اضطراب مراقبین در پایان درمان شود. کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاهی ممکن است احساس مراقبین از تحمیل بار را کمی افزایش دهد. با این حال، نتایج مربوط به اضطراب و بار، بسیار نامطمئن بودند. به دلیل کیفیت بسیار پائین شواهد، ما نتوانستیم در مورد استراتژیهای مقابله مراقبین و خطر ترک درمان نتیجهگیری کنیم.
هیچ کدام از مطالعات کیفیت زندگی مراقبین و افراد مبتلا به دمانس، یا نرخ پذیرش افراد مبتلا به دمانس را در خانههای مراقبت یا بیمارستانها اندازهگیری نکردند.
فقط یک مطالعه وارد شده حوادث جانبی را با اشاره به یک حادثه جانبی جزئی (کشیدگی عضلات گردن در یک شرکتکننده تمرین کننده یوگا در منزل) گزارش کرد.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد را، عمدتا به این دلیل که مطالعات کوچک بوده و روش طراحی یا انجام آنها را در معرض خطر سوگیری (bias) نتایج قرار میدهد، پائین یا بسیار پائین در نظر گرفتیم. در نتیجه، اطمینان محدودی به این نتایج داریم.
نتیجهگیری
بهطور خلاصه، این مرور شواهد اولیه در مورد تاثیر MBSR در درمان برخی از مشکلات مربوط به استرس مراقبین خانواده از افراد مبتلا به دمانس را فراهم میکند. پیش از اینکه ما بتوانیم این نکته را تایید کنیم که MBSR برای مراقبین خانواده از افراد مبتلا به دمانس مفید است یا خیر، مطالعات زیادی با کیفیت خوب مورد نیاز هستند.